CRRT و نقش آن در درمان جایگزین نارسایی کلیوی

مقدمه:

نارسایی کلیوی به معنای کاهش عملکرد کلیه‌ها به حدی است که بدن قادر به دفع سموم و مایعات اضافی نباشد. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات جدی برای بیمار شود و نیازمند مداخله‌های درمانی است. یکی از روش‌های درمانی برای بیماران با نارسایی کلیوی، "درمان جایگزین مستمر کلیوی" یا CRRT (Continuous Renal Replacement Therapy) است که بیشتر در واحدهای مراقبت ویژه (ICU) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

CRRT به عنوان یکی از روش‌های نوین دیالیز، برای بیمارانی که به دلیل شدت وضعیت نارسایی کلیوی و ناپایداری وضعیت جسمی نیاز به دیالیز پیوسته دارند، به کار می‌رود. این روش می‌تواند به پرستاران و پزشکان امکان کنترل دقیق‌تری بر روی وضعیت بیمار داده و فشار کمتری بر روی بدن بیماران اعمال کند. در این مقاله، به بررسی دقیق این روش، کاربرد آن، و نقش پرستاران و بیماران در فرآیند درمان خواهیم پرداخت.

CRRT چیست و چگونه عمل می‌کند؟

CRRT یا درمان جایگزین مستمر کلیوی، نوعی دیالیز است که به صورت پیوسته و در طول 24 ساعت انجام می‌شود. این روش به طور خاص برای بیمارانی طراحی شده که قادر به تحمل دیالیز همودیالیزی معمولی نیستند. در CRRT، مایعات و سموم به آرامی و به صورت مستمر از خون بیمار خارج می‌شوند، که باعث می‌شود فشار خون بیمار کمتر دچار نوسان شود و وضعیت پایدارتر بماند.

انواع CRRT:

CRRT دارای چندین روش فرعی است که بسته به نیاز بیمار و شرایط او، انتخاب می‌شوند:

• CVVH (Continuous Veno-Venous Hemofiltration) در این روش، حذف مواد زائد و مایعات از طریق هموفیلتراسیون انجام می‌شود.

• CVVHD (Continuous Veno-Venous Hemodialysis): این روش با استفاده از همودیالیز، مواد زائد را از خون جدا می‌کند.

• CVVHDF (Continuous Veno-Venous Hemodiafiltration)ترکیبی از فیلتراسیون و همودیالیز که هم مواد زائد را فیلتر کرده و هم آنها را از طریق دیالیز حذف می‌کند.

مزایای CRRT برای بیماران کلیوی:

CRRT نسبت به سایر روش‌های دیالیز مزایای خاصی دارد که به ویژه برای بیماران حاد و بحرانی مهم است. برخی از این مزایا شامل موارد زیر است:

• حذف مداوم و پیوسته سموم و مایعات: این ویژگی به جلوگیری از نوسانات شدید فشار خون و وضعیت فیزیولوژیکی بیمار کمک می‌کند.

• کاهش استرس بر بدن: در بیماران بحرانی که ممکن است سیستم بدنی آنها تحمل دیالیز همودیالیزی را نداشته باشد، CRRT فشار کمتری بر روی قلب و سیستم عروقی وارد می‌کند.

• کاهش احتمال عوارض ناگهانی: به دلیل انجام مداوم و پیوسته فرآیند، احتمال بروز عوارض ناگهانی مانند افت شدید فشار خون یا شوک کمتر است.

• بهبود مراقبت‌های بیمار :ICU CRRT به طور معمول در بیماران ICU که وضعیت بحرانی دارند استفاده می‌شود و این روش به تیم پزشکی کمک می‌کند که وضعیت بیمار را بهتر کنترل کنند.

نقش پرستاران در فرآیند :CRRT

پرستاران نقش بسیار حیاتی در موفقیت فرآیند CRRT دارند. آنها مسئولیت نظارت بر وضعیت بیمار و تنظیم دستگاه‌های CRRT را بر عهده دارند. برخی از وظایف پرستاران در این زمینه عبارتند از:

• مانیتورینگ مداوم: پرستاران باید به صورت 24 ساعته وضعیت بیمار را پایش کنند و مطمئن شوند که دستگاه CRRT به درستی کار می‌کند.

• تنظیم دقیق میزان فیلتراسیون: بسته به شرایط بیمار، پرستاران باید میزان مایعات و سموم حذف شده را تنظیم کنند.

• آموزش به بیماران: پرستاران همچنین باید بیماران و خانواده‌هایشان را درباره فرآیند CRRT آموزش دهند و به سوالات آنها پاسخ دهند.

نکات مهم برای بیماران در درمان CRRT

برای بیمارانی که تحت درمان CRRT قرار دارند، توجه به نکات زیر ضروری است:

1.آماده‌سازی ذهنی: بیماران باید بدانند که CRRT یک فرآیند مداوم است و ممکن است چند روز یا بیشتر طول بکشد.

2.مدیریت تغذیه و مایعات: بیماران باید مصرف مایعات و تغذیه خود را بر اساس دستورات پزشک تنظیم کنند تا تعادل الکترولیت‌ها و مایعات بدن حفظ شود.

3.مراقبت‌های پس از درمان CRRT: بعد از اتمام CRRT، بیمار باید تحت نظر پزشک و پرستار باشد تا وضعیت او بهبود یابد و از بروز عوارض جلوگیری شود.

CRRT در جهان و ایران:

در سطح جهانی، استفاده از CRRT به دلیل اثربخشی بالا در بیماران بحرانی رو به افزایش است. در کشورهای پیشرفته مانند ایالات متحده و کشورهای اروپایی، بیمارانی که به نارسایی کلیوی حاد مبتلا هستند، به طور گسترده‌ای از CRRT استفاده می‌کنند. بیش از 25% از بیماران ICU با نارسایی کلیوی حاد به این روش نیاز دارند. طبق گزارش‌های مختلف، در ایران حدود 10-15% از بیماران ICU نیاز به درمان CRRT دارند. در ایران نیز استفاده از CRRT در مراکز درمانی رایج شده است. با توجه به تعداد بیماران کلیوی و بیماران ICU، انتظار می‌رود که استفاده از این روش درمانی همچنان افزایش یابد. با این حال، نیاز به آموزش‌های بیشتر برای پرستاران و پزشکان جهت بهبود کیفیت خدمات درمانی در این زمینه وجود دارد.

نتیجه‌گیری:

CRRT به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های درمان نارسایی کلیوی، نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت بیماران بحرانی دارد. این روش به دلیل ویژگی‌های مداوم و پیوسته خود، به پزشکان و پرستاران کمک می‌کند تا بیماران در ICU را بهتر مدیریت کنند و از بروز عوارض جدی جلوگیری شود. پرستاران با داشتن مهارت‌های لازم و آموزش‌های تخصصی، می‌توانند نقش کلیدی در موفقیت این روش درمانی ایفا کنند.

منبع:

Handbook of Dialysis Edited by John T. Daugirdas