راهنمای جامع کفایت دیالیز برای پرستاران
مقدمه:
کفایت دیالیز به معنای موثر بودن فرآیند دیالیز در حذف مواد زائد و مایعات اضافی از خون بیمار است. شاخص KT/V یکی از مهم‌ترین معیارهای اندازه‌گیری کفایت دیالیز است. در این مقاله، به بررسی اهمیت کفایت دیالیز و KT/V، روش‌های اندازه‌گیری آن و راهکارهای بهبود این شاخص‌ها خواهیم پرداخت.
کفایت دیالیز چیست؟
کفایت دیالیز به میزان توانایی دیالیز در پاکسازی خون از سموم و مایعات اضافی اشاره دارد. این معیار برای اطمینان از اینکه دیالیز به طور موثر انجام می‌شود، بسیار حیاتی است. دیالیز مطلوب دیالیزی است که با آن بیمار احساس بهتری داشته و طول عمر وی به اندازه یک فرد طبیعی باشد. میزان درمان دیالیز تجویزشده در یک جلسه با KT/V و نسبت برداشت اوره (URR) اندازه گیری می شود. تجویز میزان بالاتر دیالیز، نتیجه بهتری در بیمار به همراه خواهد داشت.
اهمیت کفایت دیالیز:
کفایت دیالیز بالا به معنی کاهش خطر عوارض مرتبط با دیالیز و بهبود کیفیت زندگی بیماران است. دیالیز ناکافی می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامت بیماران با نارسایی مزمن کلیوی شود.
اگر سوالی دارید یا به مشاوره نیاز دارید، از کارشناسان و تیم بالینی ما بپرسید.
KT/V چیست؟
KT/V شاخص مهم در اندازه‌گیری کفایت دیالیز است که بر اساس حجم کل پاکسازی (K)، مدت زمان دیالیز (T) و حجم توزیع اوره (V) محاسبه می‌شود. در حال حاضر آخرین دستورالعمل ها میزان 1.4- 1.2 را سطوح قابل قبول پیشنهاد می کنند.
نحوه محاسبه KT/V:
KT/V = (K x T) / V
K : میزان کلیرنس
T : مدت زمان دیالیز
V : حجم توزیع اوره در بدن
اهمیت KT/V:
مقدار بالای KT/V نشان‌دهنده کفایت دیالیز مناسب و کاهش خطر عوارض است. این شاخص باید به طور منظم اندازه‌گیری شود تا از کفایت دیالیز اطمینان حاصل شود.
نحوه اندازه‌گیری KT/V:
- نمونه‌گیری خون قبل و بعد از دیالیز: این روش شامل اندازه‌گیری غلظت اوره در خون قبل و بعد از جلسه دیالیز است.
- استفاده از نرم‌افزارها و دستگاه‌های خاص: برخی دستگاه‌های دیالیز دارای امکاناتی برای اندازه‌گیری خودکار KT/V هستند.
نسبت برداشت اوره (URR ):
نسبت میزان اوره قبل به بعد از دیالیز را نسبت برداشت اوره یا URR نام دارد و میزان نیاز به دیالیز را نشان می دهد. دستورالعمل KDOQI این میزان را برای بیمارانی که سه بار در هفته با همودیالیز می شوند، حداقل ۶۵٪ عنوان می کند.
چه عواملی کفایت دیالیز را تحت تأثیر قرار می دهد؟
- حجم UF بيمار بيش تر از تخمين اوليه است.
- جريان خون واقعي بیمار كمتر از ميزاني است كه روي پمپ نمايش داده می شود.
- کافی نبودن جریان خون از فیستول شریانی وریدی AVF نامناسب
- ایجاد لخته در صافی
- recirculation و یا ناکافی بودن جریان خون و محلول دیالیز
- مدت زمان دياليز كمتر از مدت زمان تجويز شده
- سرعت جريان خون کاهش یافته به علت وجود عوارض هنگام دياليز
- مشکلات منجر به وقفه و اشتباهات در ارسال نمونه
- نمونه گیری قبل از پایان دیالیز و یا بیش از پنج دقیقه پس از اتمام دیالیز
نحوه نمونه گيري خون برای کفایت همودیالیز:
• نمونه قبل از دياليز در شروع فرآیند دیالیز بدون رقيق شدن خون گرفته می شود.
• نمونه بعداز دياليز با آهسته كردن دور پمپ دستگاه در حد 50-100 ml/min و قطع UF دستگاه از لاين شرياني گرفته می شود
راهکارهای بهبود کفایت دیالیز : KT/V
افزایش مدت زمان دیالیز:
افزایش زمان هر جلسه دیالیز می‌تواند به بهبود کفایت دیالیز کمک کند.
افزایش تعداد جلسات دیالیز:
افزایش تعداد جلسات دیالیز در هفته می‌تواند به بهبود KT/V منجر شود.
تغییر صافی دیالیز:
استفاده از صافی های(High Efficient) با کارایی بالاتر می‌تواند به بهبود کفایت دیالیز کمک کند.
به وب سایت دیاسیس بپیوندید تا جدیدترین مقالات و راهنماهای دیالیز را دریافت کنید.
آموزش بیماران:
آموزش بیماران در مورد اهمیت کفایت دیالیز و راهکارهای بهبود آن، نقش مهمی در افزایش همکاری بیماران و بهبود نتایج دارد.
نتیجه‌گیری:
کفایت دیالیز و شاخص KT/V از اهمیت بسیاری برخوردارند و نقش حیاتی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دیالیزی ایفا می‌کنند. پرستاران با نظارت دقیق و آموزش بیماران می‌توانند به بهبود این شاخص‌ها کمک کنند.
منبع: www.kidney.org
