اهدای عضو، اهدای زندگی
مقدمه:
زندگی بخشیدن به یک انسان و ایجاد تغییر مثبت در زندگی اطرافیان آن شخص از هر کسی برنمی‌آید؛ اما شما می‌توانید جزء افرادی باشید که این اقدام شیرین را انجام می‌دهند. شما می‌توانید هم در زمان حیات خود و هم بعد از مرگ برخی اندام‌های خود را به افراد نیازمند به پیوند آن عضو، اهدا کنید. پس در اولین فرصت با عزیزان خود صحبت کنید و در این راه نجات‌بخش قدم بگذارید.
فرآیند اهدای عضو از شناسایی، تشخیص تا اهدا
برای برداشت اعضای قابل پیوند از فرد مرگ مغزی و پیوند آن به بدن بیمار نیازمند، مراحل زیر به ترتیب انجام می‌شود:
- مرحله‌ی شناسایی:
طبق قانون جمهوری اسلامی ایران مصوب 25/2/1381، همه‌ی بیمارستان‌ها اعم از دولتی و خصوصی موظف هستند تمام موارد مشکوک به مرگ مغزی را هرچه سریع‌تر به اطلاع واحدهای فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه‌های علوم پزشکی برسانند. مرکز اهدای عضو دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی واقع در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری روش‌های شناسایی دیگری را نیز به کار گرفته تا موارد مشکوک به مرگ مغزی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن شناسایی کند، شیوه‌هایی چون:
• پیگیری تلفنی روزانه مسئولان شناسایی
• بازدید پزشکان هماهنگ‌کننده و بازرسان از بیمارستان‌های تحت پوشش
• اطلاع‌رسانی رابطان بیمارستانی
- مرحله‌ی تشخیص اولیه:
پس از شناسایی مورد مشکوک به مرگ مغزی، پزشک هماهنگ‌کننده‌ی واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی در اسرع وقت به بیمارستان مبدا مراجعه می‌کند و معاینات اولیه جهت تشخیص اولیه مرگ مغزی را انجام می‌دهد که این معاینات از دقت تشخیصی و جامعیت بسیار بالایی برخوردار هستند. برخی از این موارد در معاینه اولیه حذف می‌شوند چنانچه مرگ مغزی در معاینه اولیه تائید شد و ممنوعیتی هم برای اهدای عضو وجود نداشت به‌عنوان یک دهنده عضو احتمالی در نظر گرفته می‌شود و گام بعدی گفتگو با خانواده ایشان است.
- مرحله یافتن گیرنده:
پس از این مرحله ضمن تماس با وزارتخانه, کار یافتن گیرنده بر اساس گروه خونی و سایز دهنده، وضعیت عمومی گیرنده‌ها و نوبت آن‌ها در لیست انتظار و تطابق بافتی آغاز می‌شود.
- مرحله‌ی رضایت انتقال و انتقال:
در صورت تشخیص اولیه‌ی مرگ مغزی، از بستگان درجه یک یا اولیای دم «رضایت انتقال» گرفته می‌شود و مورد مشکوک به مرگ مغزی از بیمارستان مبدا ترخیص می‌شود تا برای آزمایش‌های تخصصی و تایید قطعی مرگ مغزی با یک آمبولانس مجهز به همراه متخصص بیهوشی به واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی منتقل شود.
- مرحله‌ی نگهداری و تایید نهایی:
در این مرحله، مورد مشکوک به مرگ مغزی از مراقبت پزشکی ویژه در ICUویژه برخوردار می‌شود و گروهی متشکل از چهار پزشک متخصص و معتمد از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی(یک متخصص اعصاب، یک متخصص جراحی مغز و اعصاب، یک متخصص داخلی و یک متخصص بیهوشی) او را به‌صورت جداگانه و مستقل بررسی کرده و پس از انجام معاینات و تست‌های لازم، مرگ مغزی وی را تایید یا رد می‌کنند. درنهایت یک متخصص پزشکی قانونی که در اصل نماینده‌ی قوه‌ی قضائیه است کل این روند شامل تشخیص اولیه، رضایت انتقال اولیای دم و تایید متخصصان را به‌دقت بررسی می‌کند.
هم‌زمان با این اقدامات، وضعیت اعضای بدن به‌دقت بررسی می‌شود تا اعضای قابل پیوند شناسایی شوند. پس از اطلاع به مسئولان تخصیص عضو پیوندی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بررسی فهرست لیست‌های انتظار بیماران نیازمند هر عضو، بیمارستان‌های دریافت‌کننده‌ی اعضای پیوندی جهت انتقال اعضا نیز مشخص می‌شوند.
- جلسه‌ی رضایت‌گیری نهایی:
پس از به پایان رسیدن مسیر قانونی و تخصصی تایید مرگ مغزی، جلسه‌ای با حضور بستگان درجه یک مورد مرگ مغزی، روان‌شناس، پزشک هماهنگ‌کننده و مددکار واحد فراهم آوری اعضای پیوندی برگزار می‌شود و با کسب رضایت و ثبت امضای اولیای دم در برگه‌های مخصوص، اجازه‌ی برداشت اعضا و بافت‌ها صادر می‌شود.
- مرحله هماهنگی:
در این مرحله هماهنگی با تیم‌های مختلف سراسر کشور و مسئولین اتاق عمل و کارکنان درباره زمان عمل و مراحل بعدی انجام می‌شود.
- مرحله برداشت:
در اتاق عمل ابتدا با قرائت فاتحه به اهداکننده ادای احترام می‌کنند. سپس اعضا و نسوجی که خانواده‌ی محترم رضایت برداشت آن‌ها را داده در طی یک عمل جراحی بسیار دقیق برداشته می‌شود و سرانجام با کار گذاشتن پروتز، عمل ترمیم با دقت و ظرافت پایان می‌یابد.
- مرحله ترخیص:
پیکر اهداکننده در هر کجای ایران که لازم باشد به خانواده‌ی ایثارگرش تحویل داده می‌شود تا به خاک سپرده شود. خانواده‌ی اهداکننده بابت اهدای عضو هیچ مبلغی دریافت نمی‌کند و گیرندگان اعضای پیوندی نیز بابت عضو دریافت شده هیچ هزینه‌ای نمی‌پردازند. همه‌ی هزینه‌های مربوط به انتقال مورد مشکوک به مرگ مغزی به واحد فراهم‌آوری، نگهداری در ICU واحد، ترخیص و انتقال پیکر به هر کجای ایران بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
شرایط اهدای عضو:
هر کسی می‌تواند انتخاب کند که در زمان حیات یا بعد از مرگ اهداکننده عضو باشد. شما می‌توانید بخشی یا تمام اعضای خود را بعد از مرگ اهدا کنید. شرایط اهدای عضو و ثبت‌نام بر اساس قوانین کشوری که در آن زندگی می‌کنید متفاوت است، اما اصول کلی در بیشتر کشورها مشترک است:
چه کسانی نمی توانند برای اهدای عضو اقدام کنند؟
تمامی افراد باید از نظر بیماری‌هایی مانند ایدز، هپاتیت و ویروس‌های مشابه و بیماری‌های بدخیم مورد ارزیابی قرار بگیرند. این بیماری‌ها مانع اهدای عضو می‌شوند. تمامی این بیماری‌ها در زمان فوت شخص مجدد بررسی می‌شوند.
چگونه می توان اهدای عضو انجام داد؟
هر شخصی می‌تواند در طول زندگی خود برای اهدای عضو بعد از مرگ اقدام کند. تنها باید خود شخص تصمیم بگیرد که بعد از مرگ خانواده او اعضای بدنش را اهدا کنند. برای اهدای عضو باید کارت اهدای عضو دریافت کنید. این کارت نشانه رضایت قلبی شما برای این موضوع است. برای دریافت کارت اهدای عضو باید در سامانه مربوطه ثبت‌نام کنید. اطلاعات شما در سامانه اهدای عضو ثبت می‌شود و در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرد.
دریافت کارت اهدای عضو (گرفتن کارت اهدای عضو)
برای دریافت کارت اهدای عضو تنها رضایت خود شخص کافی است. اما بهتر است پیش از ثبت‌نام خانواده خود را در جریان قرار دهید. روش‌های مختلفی برای دریافت کارت اهدای عضو وجود دارد. شما می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان کارت خود را دریافت کنید. تنها کاری که باید انجام دهید این است که اطلاعات شخصی خود از جمله نام و نام خانوادگی، مشخصات شناسنامه و اطلاعات محل سکونت و محل کار را در سایت وارد کنید. به طور کلی روش‌های دریافت کارت اهدای عضو عبارتند از: o مراجعه به سایت انجمن اهدای عضو ایرانیان به آدرس https://ehdacenter.ir/ o ارسال پیامک کد ملی و کلمه اهدا به شماره ۳۴۳۲ o کد دستوری #۳۴۳۲۳* o مراجعه به سایت بیمارستان مسیح دانشوری به آدرس https://ehda.sbmu.ac.ir/
