پرونده الکترونیک دیالیز: کاهش خطاهای پزشکی، افزایش ایمنی بیمار

مقدمه:

خطاهای پزشکی و پرستاری یکی از چالش‌های اساسی در حوزه درمان بیماران است که می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت بیماران و سیستم‌های درمانی داشته باشد. در مراکز دیالیز، با توجه به پیچیدگی فرآیندها و تعداد زیاد بیماران، احتمال بروز این خطاها افزایش می‌یابد. متأسفانه، سالانه هزاران نفر، انواعی از خطا های پزشکی و حتی مرگ های قابل پیش‌گیری را تجربه می کنند. طبق مطالعه اخیر در دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا، در حال حاضر خطا های پزشکی سومین عامل مرگ و میر در ایالات متحده است. بر اساس داده های جمع‌آوری‌شده در طول مطالعه هشت ساله، به صورت نگران کننده ای، اشتباهات پزشکی سالانه باعث مرگ حدود ۲۵۰،۰۰۰ نفر می‌شود.

مطالعه دیگری توسط مرکز کنترل و پیش‌گیری بیماری ‌های ایالات متحده آمریکا (CDC) انجام شده و تاکید دارد که عوارض جانبی دارو به تنهایی بیش از ۳ میلیارد دلار در سال هزینه در بر دارد. از سال ۲۰۱۴، عوارض جانبی دارو ششمین علت مرگ و میر بوده است. امروزه، تمرکز بر روی تشخیص خطاهای بالقوه قبل از وقوع آن ها است، به ویژه خطاهای دارویی که می توان از طریق تلفیق دارویی از وقوع آن ها پیشگیری کرد.

حقایق تلخ خطاهای پزشکی و ایمنی بیمار:

• از هر 10 بیمار یک نفر در سیستم بهداشت و درمان آسیب می بیند و سالانه بیش از 3 میلیون مرگ به دلیل مراقبت های ناایمن رخ می دهد. در کشورهای با درآمد کم تا متوسط، از هر 100 نفر 4 نفر در اثر مراقبت های ناایمن جان خود را از دست می دهند.

• بیش از 50% این آسیب ها قابل پیشگیری است. نیمی از این آسیب به داروها نسبت داده می شود. برخی تخمین ها نشان می دهند که از هر 10 بیمار 4 نفر در درمان اولیه و سرپایی آسیب می بینند، در حالی که تا 80٪ از این آسیب ها می توان پیشگیری کرد.

• عوارض جانبی رایجی که ممکن است منجر به آسیب قابل پیشگیری در بیمار شود عبارتند از:

خطاهای دارویی، روش های جراحی ناایمن، عفونت های مرتبط با مراقبت های بهداشتی و درمانی، خطاهای تشخیصی، سقوط بیمار، زخم فشاری، شناسایی اشتباه بیمار، انتقال خون ناایمن و ترومبوآمبولی وریدی.

• آسیب بیماران به طور بالقوه رشد اقتصاد جهانی را 0.7% در سال کاهش می دهد. در مقیاس جهانی، هزینه غیرمستقیم آسیب بیمار، به تریلیون ها دلار در هر سال می رسد.

• سرمایه گذاری در کاهش آسیب بیمار می تواند منجر به صرفه جویی مالی قابل توجه شود.

شایع ترین خطاهای بیمارستانی چیست؟

در زمان مراقبت از بیماران خطاهای زیادی رخ می دهد. یکی از رایج ترین آنها خطای دارویی است که با مراجعه به بیش از یک پزشک، خطر بروز آن افزایش می یابد. این امر به ویژه در مراقبت از بیماری که چندین تیم یا متخصص او را ویزیت می کنند، رایج است. همچنین اغلب این خطاها از پنهان کردن عمدی اطلاعات توسط بیمار و عدم افشای این حقیقت که توسط چند پزشک معاینه شده است، نشات می گیرد.

آن قدرها هم که بسیاری از ما فکر می کنیم، صحبت از اشتباهات دارویی، دوز های اشتباه، تداخل با سایر دارو ها (تجویز شده یا بدون نسخه)، یا تجویز سهوی داروی اشتباه، غیر معمول نیست. خبر خوب این است که می توان از بسیاری از این خطاها جلوگیری کرد. انواع خطاهای پزشکی شامل:

تزریقات غیرایمن:

هر سال، 16 میلیارد تزریق در سراسر جهان انجام می شود و بیماران و تیم درمان را در معرض خطر عوارض جانبی عفونی و غیر عفونی قرار می دهد. در یک مطالعه مشخص شده که در یک دوره 10 ساله (2000-2010)، با تزریقات غیر ایمن، 1.67 میلیون عفونت ویروس هپاتیت B، 315،120 انتقال ویروس هپاتیت C و بین 33،877 عفونت HIV مرتبط بوده است.

خطاهای جراحی:

سالانه بیش از 300 میلیون عمل جراحی در سراسر جهان انجام می شود. علیرغم آگاهی از عوارض جانبی، خطاهای جراحی همچنان به میزان بالایی رخ می دهد. 10% از آسیب های قابل پیشگیری بیمار، در مراقبت های درمانی در محیط های جراحی گزارش شده است، که بیشتر عوارض جانبی ناشی از آن، قبل و بعد از جراحی رخ می دهد.

عفونت ها:

عفونت های مرتبط با مراقبت های بهداشتی و درمانی با نرخ جهانی 0.14٪ که به میزان 0.06٪ در هر سال افزایش می یابد، عفونت های مرتبط با مراقبت های درمانی منجر به طولانی شدن مدت بستری در بیمارستان می شوند، ناتوانی طولانی مدت، افزایش مقاومت به آنتی بیوتیک ها، بار مالی اضافی بر بیماران، خانواده ها و سیستم های بهداشتی و درمانی و مرگ های قابل پیشگیری از این موارد هستند.

سپسیس:

سپسیس یک بیماری جدی است که زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به یک عفونت واکنش شدید نشان دهد. واکنش بدن باعث آسیب به بافت ها و اندام های خود می شود. از تمام موارد سپسیس مدیریت شده در بیمارستان ها، 23.6٪ مربوط به مراقبت های بهداشتی بود و تقریباً 24.4٪ از بیماران مبتلا در نتیجه جان خود را از دست دادند.

خطاهای تشخیصی:

این موارد در 20-5% از موارد ویزیت بیماران رخ می دهد. با توجه به بررسی پزشکان، خطاهای تشخیصی مضر در حداقل 0.7٪ از پذیرش بزرگسالان یافت شده است. اکثر افراد در طول زندگی خود دچار یک خطای تشخیصی خواهند شد.

سقوط بیمار:

زمین خوردن و یا سقوط بیمار شایع ترین عارضه جانبی در بیمارستان ها است. میزان وقوع آنها بین 3 تا 5 مورد در 1000 روز بستری است و بیش از یک سوم این حوادث منجر به آسیب می شود و در نتیجه بهبود شرایط بالینی بیمار را کاهش و بار مالی سیستم درمان را افزایش می دهد.

ترومبوآمبولی وریدی:

ترومبوآمبولی وریدی که به طور ساده تر به عنوان لخته شدن خون در وریدها شناخته می شود، یک علت بسیار پیچیده و قابل پیشگیری برای آسیب به بیمار است که به یک سوم از عوارض ناشی از بستری شدن در بیمارستان کمک می کند.

زخم های فشاری:

زخم های فشاری آسیب هایی هستند که به پوست یا بافت نرم وارد می شوند. این زخم ها از فشار به قسمت های خاصی از بدن در یک دوره طولانی ایجاد می شوند. اگر به موقع درمان نشوند، می توانند عوارض خطرناکی داشته باشند. زخم فشاری بیش از 1 نفر از هر 10 بیمار بزرگسال بستری شده در بیمارستان ها را تحت تاثیر قرار می دهد و علیرغم اینکه بسیار قابل پیشگیری است، تاثیر قابل توجهی بر سلامت روانی و جسمی افراد و کیفیت زندگی آنها دارد.

روش های غیرایمن تزریق خون:

تزریق‌های غیرضروری و روش‌های ناایمن تزریق خون، بیماران را در معرض خطر واکنش‌های نامطلوب انتقال خون و عفونت‌های قابل انتقال از طریق تزریق خون قرار می‌دهد. داده‌های مربوط به واکنش‌های نامطلوب ناشی از تزریق خون از یک جامعه وسیع آماری نشان می‌دهد که میانگین بروز 12.2 واکنش جدی در هر 100،000 فرآورده خونی تزریق شده است.

نقش پرونده الکترونیک در کاهش خطاهای پزشکی:

ثبت خودکار اطلاعات پزشکی

• کاهش خطاهای ناشی از ثبت دستی داده‌ها

• ثبت دقیق و خودکار اطلاعات حیاتی بیمار مانند فشار خون، وزن خشک و نتایج آزمایشگاهی

هشدارهای هوشمند

• هشدارهایی برای جلوگیری از تجویز اشتباه داروها

• هشدار در مورد واکنش‌های آلرژیک یا تداخلات دارویی

پیگیری وضعیت بیمار

• ارائه نمودارهای دقیق برای پایش روند درمان مانند کفایت دیالیز و نتایج آزمایشگاهی

• امکان پیگیری تغییرات وضعیت بیمار توسط تیم درمان

پیشگیری از انواع خطاهای تجویز دارویی با EMR:

فن‌آوری‌های EMR می‌توانند با علامت‌گذاری تداخلات دارویی بالقوه و یا واکنش های نامطلوب، به پیش‌گیری از خطا های پزشکی کمک کنند. اکثر خطا های تجویز دارو ناشی از موارد زیر است:

• تجویز دارو هایی که با سایر دارو ها تداخل دارند (نسخه ای یا بدون نسخه)

• استفاده از غذا حین مصرف یک داروی خاص

• تجویز دارو برای بیماری که حساسیت دارد یا واکنش نامطلوبی به آن داشته است.

• عدم شناخت کامل و مد نظر قرار دادن عوارض جانبی خطرناک بر اساس سابقه پزشکی یک بیمار خاص

• خطا در دوز دارو

برخی از ویژگی های سیستم EMR می تواند در مورد تداخلات دارو با غذا یا دارو با دارو هشدار دهد و بر اساس اسناد موجود آلرژی یا واکنش نامطلوب به دارو ها را دوباره بررسی کند. همچنین می تواند به پزشکان یا سایر اعضای تیم مراقبت کمک کند تا به سرعت در مورد هر دارو، عوارض جانبی و یا موارد منع مصرف آن تحقیق کنند. چنین سیستم هایی اغلب فرمول هایی را برای دوز و تجویز استاندارد و تایید شده داروهای خاص ارائه می دهند.

داده های اخیر نشان می دهد که ابزار ها و گزینه های تلفیقی در سیستم های EMR می توانند خطاهای دارویی را تا بیش از 50٪ کاهش دهند. برخی از این سیستم ها که توسط بیمارستان ها استفاده می‌شوند، دارو های قبل از پذیرش را فهرست می‌کنند و آنها را از نظر تداخلات احتمالی یا واکنش های جانبی خطرناک با داروهای جدید تجویز شده برای درمان فعلی مقایسه می‌کنند.

نقش پرونده الکترونیک دیالیز در کاهش خطاهای پرستاری:

مدیریت دقیق فرآیند دیالیز

• ثبت و ذخیره خودکار دیالیز شیت

• تنظیم دقیق نرخ اولترافیلتراسیون (UFR) با استفاده از هشدارهای هوشمند

• امکان انتخاب هوشمند صافی

یکپارچگی در ارتباطات تیم درمان

• امکان ارتباط آسان بین پرستاران، پزشکان و سایر اعضای تیم درمان

• کاهش ناهماهنگی در تجویز و اجرای دستورات پزشکی

آموزش و استانداردسازی فرآیندها

• امکان ایجاد کاردکس‌های آموزشی برای پرستاران جدید

• استانداردسازی شیوه‌های کار بر اساس بهترین پروتکل‌های درمانی

مطالعه موردی کاهش خطاهای پزشکی با استفاده از پرونده الکترونیک:

برخی از بیمارستان‌ها و کلینیک‌های پیشرو با استفاده از سیستم‌های EMR مانند دیاسیس، بهبود قابل توجهی در هماهنگی تیم درمانی و کاهش خطاهای پزشکی مشاهده کرده‌اند. استفاده از سیستم‌های EMR می‌تواند با کاهش خطاهای پزشکی و پرستاری، به بهبود کیفیت مراقبت از بیماران، به‌ویژه در مراکز دیالیز، کمک کند.

نوع خطا قبل از اجرای پرونده الکترونیک بعد از اجرای پرونده الکترونیک کاهش درصد خطا

نمودار 1:

مقایسه نرخ خطاهای پرستاری در مراکز دیالیز قبل و بعد از اجرای پرونده الکترونیک تأثیر پرونده الکترونیک دیاسیس در ایمنی بیمار:

استفاده از پرونده الکترونیک دیالیز مانند دیاسیس می‌تواند نقش مهمی در کاهش این خطاها ایفا کند و به ارتقای ایمنی بیمار کمک کند.

پایش مداوم و پیشگیری از خطاها

• استفاده از الگوریتم‌های هوشمند برای شناسایی شرایط بحرانی

• هشدارهای خودکار در مورد پارامترهای غیرطبیعی آزمایشگاهی

• پایش منظم کفایت دیالیز KT/V و نتایج آزمایشگاهی بیماران

• امکان انتخاب هوشمند صافی توسط نرم افزار دیاسیس و میزان UFR پیشنهادی

ایجاد پرونده جامع بیمار

• دسترسی سریع به تاریخچه پزشکی و درمانی بیمار

• امکان ارائه گزارش‌های کامل به مراکز درمانی دیگر در مواقع اورژانسی

مدیریت دقیق داروها

• ثبت خودکار دوز و زمان مصرف داروها

• هشدار در مورد پلی‌فارمسی، آلرژی ها و تداخلات دارویی

• تنظیم دوز داروها بر اساس شرایط بالینی بیمار

• سیستم CDSS یا ارزیابی دیالیز پذیری داروها

ویژگی‌های منحصر به فرد پرونده الکترونیک دیاسیس:

هشدارهای ایمنی هوشمند:

از بروز خطاهای پزشکی و پرستاری جلوگیری می کند.

یکپارچگی با سامانه‌های بیمه و آزمایشگاهی:

حجم کار تیم درمانی را کاهش داده و فرایندها را تسهیل می کند.

پشتیبانی از استانداردهای بین‌المللی دیالیز:

خدمات درمانی بهینه، استاندارد و به‌روز را به بیماران ارائه می کند.

بر اساس مطالعات و منابع موجود، استفاده از پرونده‌های الکترونیک ,(EMR) تأثیر قابل توجهی در کاهش خطاهای پزشکی و پرستاری در مراکز درمانی، از جمله مراکز دیالیز دارد. استفاده از EMR با ارائه اطلاعات جامع و به‌روز از وضعیت بیمار، به پزشکان کمک می‌کند تا تصمیمات درمانی دقیق‌تری اتخاذ کنند و از تداخلات دارویی و تجویزهای نادرست جلوگیری شود. پرستاران با دسترسی سریع به اطلاعات بیماران و کاهش زمان صرف شده برای ثبت دستی داده‌ها، می‌توانند تمرکز بیشتری بر مراقبت مستقیم از بیمار داشته باشند که این امر به کاهش خطاهای پرستاری منجر می‌شود.

کلام آخر:

در دنیای امروز که فناوری اطلاعات به یکی از ارکان اساسی در مدیریت بهداشت و درمان تبدیل شده است، لزوم الکترونیک‌سازی پرونده‌های دیالیز در مراکز درمانی کشور بیش از پیش احساس می‌شود. پرونده‌های الکترونیک دیالیز، با ثبت و تحلیل دقیق داده‌ها، امکان مدیریت بهتر درمان بیماران، کاهش خطاهای پزشکی و پرستاری، و نظارت دقیق بر روند درمان را فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند با هشدارهای هوشمند، به پزشکان و پرستاران در تشخیص سریع‌تر مشکلات و پیشگیری از عوارض کمک کنند. علاوه بر این، با تسهیل ارتباط میان مراکز درمانی، شرکت‌های بیمه و وزارت بهداشت، فرآیندهای پیچیده‌ای نظیر استحقاق‌سنجی و نظارت بر کیفیت درمان بهینه‌سازی می‌شوند.

در شرایطی که بیماری‌های مزمن مانند نارسایی کلیه روزبه‌روز گسترش می‌یابند و هزینه‌های درمانی افزایش می‌یابد، بازنگری نهادهای بالادستی نظیر وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر برای حمایت و اجباری‌سازی استفاده از پرونده‌های الکترونیک دیالیز، نه تنها گامی مهم در جهت ارتقای کیفیت درمان است، بلکه می‌تواند به عنوان راه‌حلی کارآمد در کاهش هزینه‌ها و ایجاد یک نظام درمانی شفاف و پاسخگو عمل کند. دستیابی به این هدف، نیازمند همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک تمامی ذینفعان، از جمله مراکز دیالیز، شرکت‌های فعال در حوزه نرم افزار و فناوری و نهادهای سیاست‌گذار است.

پرونده های الکترونیک دیالیز مانند دیاسیس با کاهش چشمگیر خطاهای پزشکی و پرستاری، نقش اساسی در ارتقای ایمنی بیماران دارند. این نرم‌افزارها نه تنها فرآیندهای درمانی را بهینه می‌کند، بلکه با ارائه خدماتی جامع و یکپارچه، استاندارد جدیدی در مدیریت دیالیز به ارمغان می‌آورند.

منابع:

civilica

who

ncbi

idiasys