سایه شوم جنگ اوکراین و روسیه بر بیماران CKD

مقدمه:

جنگ، حتی زمانی که پیش‌بینی شده باشد، بطور ناگهانی و غیرمنتظره پیش می‌آید، همان‌طور که در موقعیت در اوکراین مشاهده می‌شود. اثر جنگ چندگانه است و دو گروه متمایز از قربانیان را تحت تأثیر قرار می‌دهد: نیروهای نظامی و جمعیت مدنی. نیروهای نظامی با ریسک ابتلا به بیماری‌های جدید، تشدید شرایط مزمن و صدمات ناشی از فعالیت‌های نظامی روبه‌رو هستند. همزمان، جمعیت انسانی که با پیامدهای بیماری‌های حاد و مزمن مواجه می‌شوند، تأثیر گسترده جنگ بر سلامت عمومی را بیشتر مورد توجه قرار می دهد.

اطلاعات و داده های آماری:

بر اساس داده‌های سازمان ملل، تاثیر عملیات نظامی بر اوکراین شدید بوده و بیش از شش میلیون نفر از جمعیت، شامل 25 درصد کودکان، کاهش یافته‌ است. تا نیمه دوم سال 2023، وضعیت انسانی همچنان وخیم بوده و 3.7 میلیون نفر در داخل کشور جابجا شده‌اند، 17.6 میلیون نیازمند کمک انسانی هستند و در حال حاضر فقط 8.3 میلیون نفر این کمک‌ها را دریافت می‌کنند.

بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی که حدود 10 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند، به عنوان یک گروه مهم و آسیب‌پذیر محسوب می شوند. اطلاعات مربوط به بیمارانی که در طول جنگ اوکراین در حال انجام RRT بودند، بسیار مهم و حیاتی است. در سال 2019، قبل از شروع درگیری ها، 11,940 بیمار با CKD مرحله 5 در اوکراین وجود داشتند که نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه بودند. با این حال، تا ماه اکتبر 2023، این تعداد به 10,748 نفر کاهش یافته بود. جابجایی‌های بیماران، ناشی از جنگ بسیار واضح است و 602 پناهنده اوکراینی که نیازمند دیالیز بودند، در 6 ماه اول جنگ به اتحادیه اروپا مهاجرت کردند و بیش از 400 نفر همچنان در شهرهای خارج از کنترل اوکراین باقی مانده‌اند. بیش از 1009 بیمار ثبت شده پیش از جنگ که در حال دیالیز بودند یا پیوند کلیه داشتند، ناپدید شده‌اند.

در حالی که شرایط نظامی در سال 2022 چالش‌هایی در زمینه لجستیک ایجاد کرد، 22 نفر از دیالیز صفاقی خودکار (IPD) به مراکز همودیالیز منتقل شدند. علاوه بر این، ده نفر پیوند کلیه داشتند و متأسفانه 56 بیمار جان خود را از دست دادند. تا پایان اکتبر 2023، 29 بیمار از دیالیز صفاقی خودکار به همودیالیز منتقل شدند، 15 نفر پیوند کلیه دریافت کردند و 54 نفر فوت شدند. در حال حاضر، 305 بیمار در اوکراین دیالیز صفاقی(CAPD) دریافت می‌کنند در حالی که 206 نفر دیالیز صفاقی (IPD)دریافت می‌کنند.

مناطق لوهانسک، دونتسک، خارکیف، خرسون و زاپوریژیه در حال حاضر قادر به ارائه خدمت نبوده و در این مناطق به دلیل درگیری های مسلحانه و چالش‌های مرتبط، با محدودیت‌های شدید در ارائه کمک رسانی روبه‌رو هستند. دسترسی به منابع مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، برای بیماران کلیوی بسیار محدود است و تهدیدات قابل توجهی برای سلامت و رفاه جمعیت ایجاد می‌کند.

آغاز جنگ اوکراین استرس و فشار زیادی را بر ارائه مراقبت های مورد نیاز بیماران کلیوی وارد کرده است. این عوامل شامل:

• عدم وجود امکانات لازم برای بیماران مبتلا به CKD

• چالش‌ در ارائه مراقبت و درمان به بیماران حاد بدلیل منابع محدود

• کمبود منابع ضروری مانند غذا و آب

• کمبود پناهگاه‌های ایمن که تهدیدی برای ایمنی افراد ایجاد می‌کند.

• عدم داشتن اطلاعات کافی در مورد وضعیت در حال تغییر

• معضلات اجتماعی و قطع ارتباطات انسانی

تأثیرات جنگ بر تیم پزشکی و درمانی:

در سه ماه اول جنگ، تا 40٪ از پرسنل پزشکی و پرستاری، قسمت‌های جنوب شرقی اوکراین را ترک کردند که منجر به کمبود قابل توجه نیروی کار در حوزه بهداشت و درمان شد و برعکس، در منطقه غربی اوکراین تعداد پزشکان و پرستاران، اگرچه نسبت کمتری داشتند، افزایش یافت.

تغییر نوع مراقبت و درمان به نوع مجازی:

قطع ارتباط فیزیکی بین بیماران و پزشکان در ماه‌های ابتدایی جنگ، موجب ظهور مراقبت های بهداشتی و درمانی بصورت مجازی شده و مشاوره های لازم از طریق پلتفرم‌های پیام‌رسانی مانند وایبر و واتس‌اپ انجام شد. پایش بیماران از طریق ارتباط تصویری در داخل اوکراین و برای مهاجران در خارج از کشور صورت گرفت.

چشم‌انداز جهانی

جنگ، حتی زمانی که پیش‌بینی شود، بطور ناگهانی پدیدار می‌شود. همانطور که در اوکراین مشهود است، تأثیرات جنگ چند جانبه است و دو گروه متمایز از قربانیان را تحت تأثیر قرار می‌دهد: پرسنل نظامی و جمعیت مدنی. پرسنل نظامی با ریسک ابتلا به بیماری‌های جدید، تشدید بیماری‌های مزمن و صدمات ناشی از فعالیت‌های نظامی روبه‌رو هستند. همزمان، جمعیت مدنی با پیامدهای بیماری‌های حاد و مزمن مواجه می‌شود که بیشتر تأثیر گسترده جنگ بر سلامت عمومی را تأکید می‌کند.

در سه ماه اول از آغاز جنگ، مراقبت و درمان بیماران همودیالیز به طور قابل توجهی در مناطق شمالی و غربی اوکراین محدود شد. در این زمینه، برای بیمارانی که قبلاً دیالیز دریافت می‌کردند، همودیالیز با هدف پایش Kt/V حداقل 1.2 آغاز شد تا عملاً از افزایش مرگ و میر جلوگیری شود. از چهار ماه بعد از شروع مناقشات نظامی، اختلالات لجستیک و حمل ونقل بازسازی شدند و تقریباً هیچ محدودیتی در ارائه همودیالیز برای مدت طولانی وجود نداشت، به جز مشکلات کوتاه مدت با آب و برق که همانطور که گفته شد، به سرعت حل شد زیرا مراکز همودیالیز به عنوان اولویت‌های امکانات زیرساختی در نظر گرفته شدند. علاوه بر این، به دلیل کاهش عمومی تعداد بیماران دیالیز، تعداد تخت‌های دیالیز اضافی وجود داشت که تا به امروز ادامه دارد.

همچنین درمان پیوند بیش از 60٪ در بزرگسالان افزایش یافته و تقریباً در کودکان دو برابر شده است. ژنوتایپ دهندگان و گیرندگان پیوند، تعیین آنتی بادی‌های خاص دهندگان و یکپارچه‌سازی مجازی در مراکز پیوند و پیوند همزمان کلیه و پانکراس آغاز شده است. فناوری های مدرن اجرا شده‌اند (نفروکتومی دهنده به صورت لاپاروسکوپی و رباتیک (داوینچی)، که با کاهش خونریزی قابل توجه همراه است. همه بیماران قبل از پیوند HLA typing و cross-match را انجام می دهند. در سال 2021، 231 پیوند کلیه انجام شد، که شامل 126 پیوند از اهدا کنندگان زنده، از جمله 28 مورد در کودکان بود. در سال 2022، این اعداد به 274 پیوند کلیه افزایش یافت، که شامل 134 پیوند از اهدا کننده گان زنده بود.

نتیجه گیری:

عملیات نظامی بلندمدت در مناطق وسیعی از اوکراین، تأثیر قابل توجهی بر ارائه مراقبت‌های درمانی، به ویژه به افراد مبتلا به CKD داشت. تجربه ها نشان می دهد که بیشترین اثرات منفی در ماه‌های اول جنگ رخ داد. با توجه به اینکه اوکراین قبل از جنگ خدمات نفرولوژی نسبتاً قوی داشت، به سرعت توانسته است بازدهی و نوآوری های لازم را در این زمینه باز یابد. برای بهبود انعطاف‌پذیری در شرایط جنگ و ناامنی، اهمیت دارد که آموزش پرسنل در شرایط بحرانی انجام شده، دانش مدیریت اضطراری در افراد مبتلا به CKD را ترویج یافته، به تهیه امکانات، ذخیره سازی داروها و تجهیزات مصرفی و آماده‌سازی پیش فرض ها برای پشتیبانی پرداخته شود. امید است که انتشار این تجربه به صورت جهانی، بتواند برای جامعه نفرولوژی مفید واقع شود.