آگاهی؛ کلید سلامت زنان

آگاهی؛ کلید سلامت زنان

آگاهی؛ کلید سلامت زنان

مقدمه:

مراجعه به پزشک معالج نباید محدود به زمان بیماری شود، برای مراقبت‌های پیشگیرانه از بیماری‌های زنان، باید بررسی های دوره ای و یا اقدامات درمانی را به‌موقع و در سریعترین زمان انجام داد. آزمایش‌های غربالگری و معاینات فیزیکی برای بررسی زودهنگام بیماری‌ها ضرورت دارد. زمانی که بیماری به‌موقع تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر خواهد بود. متاسفانه بسیاری از خانم‌ها تصور می‌کنند، منظور از چکاپ تنها آزمایش پاپ‌اسمیر است و تنها این آزمایش را هرچند سال یک‌بار انجام می‌دهند، اما واقعیت این است که آزمایش پاپ‌اسمیر تنها بخش کوچکی از لیست طولانی چکاپ زنان است. بخشی از آزمایشاتی که باید سالانه از سوی بانوان انجام شود شامل:

پاپ‌اسمیر

معمولا توصیه می شود، خانم‌ها از سن ۲۱ تا ۶۵ سالگی هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهند. در آزمایش پاپ‌اسمیر، پزشک متخصص زنان و یا ماما از اسپکولوم برای بازشدن مجرای واژن استفاده می‌کند. پس از آن با یک برس کوچک سلول‌ها را از دهانه رحم خارج می‌کند. این سلول‌ها برای بررسی تغییرات به آزمایشگاه ارسال می‌شوند. تغییرات سلولی می‌تواند نشانه سرطان دهانه رحم باشد. ازآنجایی‌که ویروسی به نام ویروس HPV در ابتلا به سرطان دهانه رحم تأثیر زیادی دارد، ممکن است پزشک توصیه کند، آزمایش HPV را انجام داده و واکسن آن را تزریق کنید.

معاینات لگن

در طول معاینه لگن پزشک معالج اندام تناسلی شما را بررسی می‌کند. این معاینه فقط چند دقیقه طول می‌کشد و پزشک واژن، دهانه رحم، تخمدان‌ها، رحم، راست‌روده و لگن را برای هرگونه ناهنجاری بررسی می‌کند. پزشک برای یافتن مشکلاتی مانند موارد زیر این معاینه را انجام می‌دهد. علائم احتمالی کیست تخمدان، عفونت‌های مقاربتی، فیبروم رحم و سرطان در مراحل اولیه هستند.

بررسی ریتم عادت ماهانه

بخشی از چکاپ زنان مربوط به خودآزمایی می‌شود، خانم‌ها باید ریتم عادت ماهانه خود را یادداشت کنند چرا که چرخه قاعدگی فرایند هورمونی است که هر ماه در بدن خانم‌ها انجام می‌شود تا بدن را برای بارداری احتمالی آماده کند. همچنین در پریود منظم با پیگیری ریتم آن می‌توان تاریخ تخمک‌گذاری را مشخص کرد و برای بارداری اقدامات لازم را انجام داد. درصورتی‌که با پیگیری این روند متوجه نامنظمی در پریود شدید، باید به متخصص زنان مراجعه کرده تا دلیل این مشکل مشخص شود. چرخه قاعدگی معمولی ۲۸ روزه است، اما می‌تواند برای هر خانم متفاوت باشد. معمولا این چرخه از ۲۴ تا ۳۸ روز متغیر بوده و این بازه نشانه نظم در پریود است. تغییر در چرخه عادت ماهانه می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی مثل ابتلا به فیبروم، عفونت واژن، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، عدم تعادل هورمونی، بیماری التهابی لگن، اندومتریوز و سرطان آندومتردر شرایط نادر باشد.

تشخیص سرطان تخمدان

در معاینه لگن تخمدان‌ها و رحم از نظر اندازه و شکل بررسی می‌شوند. معاینه لگن برخی از سرطان‌های زنانه را تشخیص می‌دهد، اما تشخیص تومورهای اولیه تخمدان با این روش دشوار و گاهی غیرممکن است. معمولاً متخصصان برای تشخیص سرطان تخمدان از دو آزمایش استفاده می‌کنند:

• سونوگرافی ترانس واژینال

• آزمایش خون CA-125

برای مشاهده آندومتر (پوشش داخلی رحم) و تخمدان‌ها معمولاً سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌شود. در حین سونوگرافی متخصص به دنبال توده قابل‌لمس مانند توده سرطانی، کیست یا فیبروئید است. در حین سونوگرافی دستگاه داخل واژن قرار گرفته و به یافتن تومور کمک می‌کند.

در آزمایش خون میزان پروتئینی به نام CA-125 اندازه‌گیری می‌شود. در بیشتر زنان مبتلا به سرطان تخمدان مقدار پروتئین بالا است. اما از آنجایی‌که بالا بودن سطح این پروتئین می‌تواند به دلیل مشکلات دیگری مانند اندومتریوز و بیماری التهابی لگن باشد، این آزمایش اطلاعات دقیقی به پزشک نمی‌دهد.

آزمایش ویتامین‌های بدن

یکی از آزمایش‌های مهم برای خانم‌ها بررسی سطح ویتامین‌ها، سطح آهن و کم‌خونی است. بدن به مقدار کمی به ویتامین‌ها و مواد ریزمغذی نیاز دارد. اگر به‌اندازه کافی از آن‌ها استفاده نشود، باعث ایجاد برخی عوارض می‌شود.

ماموگرافی

ماموگرافی آزمایشی است که برای تشخیص سرطان سینه انجام می‌شود. این آزمایش شامل فشرده‌سازی بین صفحات مخصوص با تابش اشعه ایکس است. با بررسی تصاویر ایجاد شده از این دستگاه می‌توان سرطان پستان را تشخیص داد. در مورد زمان و دفعات انجام آزمایش ماموگرافی مدت‌ها است که پزشکان بحث می‌کنند. افزایش سن خطر ابتلا به سرطان سینه را بیشتر می‌کند و غربالگری مکرر می‌تواند بیشتر از فایده ضرر داشته باشد. به همین دلیل طبق آخرین دستورالعمل‌ها توصیه می‌شود که زنان باید از سن 40 سالگی سالانه و یا هر دو سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند. اگر در خانواده خود سابقه سرطان سینه دارید، بهتر است با متخصص زنان در مورد شروع چکاپ زنان مربوط به سینه صحبت کنید.

معاینه پوست

به گفته انجمن سرطان آمریکا زنان باید هر ماه پوست خود را در خانه بررسی کنند. زیرا آمار ابتلا به سرطان پوست در زنان بالا است. پوست تمامی قسمت‌های بدن را بررسی کنید. به دنبال هر نوع خال جدید یا تغییر در خال‌های موجود باشید. این موارد می‌توانند نشانه اولیه سرطان پوست باشد. اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارید یا در خانواده شخصی به سرطان پوست مبتلا است، باید با متخصص پوست مشاوره داشته و در مورد تعداد دفعات معاینه در مطب سوال کنید.

آزمایش کولونوسکوپی

زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستند یا سابقه خانوادگی سرطان روده دارند و خانم های بالای 50 سال باید زیر نظر پزشک هر ۲ تا ۵ سال یک بار کولونوسکوپی انجام دهند.

سایر آزمایشات

• آزمایش از نظر ابتلا به بیماری های منتقل شونده از راه جنسی نیز در زنان باید با نظر پزشک باید سالانه انجام شود.

• بررسی میزان قند و چربی خون نیز در زنان در 45 سالگی باید انجام شود.

• بررسی هورمون تیروئید و چکاپ های پوکی استخوان در 65 سالگی باید انجام شود .

لازم بذکر است تمامی موارد یاد شده و آزمایشات، باید با نظر پزشک انجام شود و زنانی که از ریسک بالاتری برخوردارند، ممکن است این بررسی ها و آزمایشات حتی در سنین پایین تر در خواست شود.