چرا و چگونه درمان دیالیز خود را خوب پیگیری کنیم؟
برنامه درمان خود را دنبال کنید( مدیریت کنید)
تصور کنید در حال گرفتن عکس های تمرینی با کمان هستید و هدفی را رو به بالا روی چمن می گذاری، کمی دورتر بروید و یک تیر مستقیم به هوا پرتاب کنید و امیدوار باشید که به مرکز هدف بخورد! آیا شانسی دارید که به علامت خود ضربه بزنید؟
هر چند ممکن است احمقانه به نظر برسد ولی این دقیقا کاری است که برخی افراد مبتلا به نارسایی کلیه در مورد مدیریت بیماری خود انجام می دهند.
برنامه درمانی شما شامل موارد زیر است:
داروها محدودیت رژیم غذایی و مایعات
دیالیز یا پیوند کلیه (اگر کلیه های شما از کار افتاده اند)
با نظر شما، پزشک و تیم مراقبت های بهداشتی یک برنامه درمانی مناسب برای شما تجویز می کنند. وظیفه آنها این است که با مشاهده روند پیشرفت شما موثرترین طرح درمانی را برای درمان شما در نظر بگیرند. وظیفه شما هم این است که با دنبال کردن برنامه درمانی خود، درمان خود را بهبود داده وکاری کنید که بتوانید از انجام کارهایی که دوست دارید لذت ببرید.
اما برای رعایت آن به چند نکته نیاز دارید:
- در ابتدا باید دلیل درمان خود را بدانید وهمچنین از تاثیری که آنها در صورت انجام یا عدم درمان برسلامت شما خواهند گذاشت اطلاع پیدا کنید.
- شما باید نقش خود را در دنبال کردن برنامه درمانی بدانید و بپذیرید.
- به نفرولوژیست و تیم مراقبتی خود اجازه دهید تا موانعی که شما را از پایبندی به برنامه درمانی باز می دارد بشناسند و برای غلبه بر آنها به شما کمک کنند.
- انتظار سرخوردگی و شکست را داشته باشید. محرک های خود را بشناسید و برای آنها آماده شوید به این طریق شما می توانید به برنامه درمانی خود پایبند باشید.
فقدان هر یک از این موارد شبیه همان است که شما تیر خود را به سمت آسمان نشانه بگیرید و برای زدن هدف امیدوار باشید و احتمالا این اتفاق نخواهد افتاد. خبر خوب این است که شما می توانید کارهای زیادی انجام دهید.
این برنامه به گونه ای طراحی شده است که:
■ به شما کمک می کند تا هدف را پیدا کنید (درک ودر طرح درمان شرکت کنید)
■ هدف بگیرید (کار خود را بدانید)
■ و به هدف ضربه بزنید (برنامه درمان را دنبال کنید)
تنها چیزی که نیاز دارید اراده برای تمرین است.
در این ماژول، بخش‌های کلیدی را شرح می‌دهیم. برنامه درمانی و ابزارهایی را که نیاز به علامت زدن( دقت) دارد، در اختیار شما قرار می دهد. بنابراین، بیایید شروع کنیم.
نقش شما
اگر شما بخش مربوط به کار کردن با تیم درمانی را مطالعه کرده باشید، از قبل می دانید که در واقع شما یکی از اعضای کلیدی تیم هستید و نقشی را دارید که هیچ کس دیگری در تیم نمی تواند ایفا کند.
بیایید نقش خود را بیشتر تعریف کنیم و آن را خاص تر کنیم به نحوی که آن را به بهترین روش توضیح دهد.
به نقش خود در تیم مراقبت خود فکر کنید:
❒ کارمند ❒ مدیر
کارمند کسی است که به او گفته می شود کار خود را انجام می دهد. از یک جهت این نقش شما را توصیف می کند، اما کافی نیست. اینکه شما به خودتان به عنوان یک مدیر فکر کنید دقیق تر است. به عنوان یک مدیر شما صرفا نمی توانید از دستورات پیروی کنید. شما مالکیت بسیار بیشتری بر طرح درمان خود دارید. بالاخره این بدن شماست و سلامتی و کیفیت زندگی شما است که در خطر است. هر چه بیشتر در زمینه یادگیری مدیریت درمان خود فعال باشید، کنترل بیشتری بر زندگی خود احساس خواهید کرد.
بسیاری از مردم فکر می کنند اینکه از برنامه پزشک خود پیروی می کنند یعنی تصمیمات مهمی نمی گیرند. این مطلب دور از واقعیت نیست اما به عنوان یک مدیر برنامه درمانی خود، باید انواع تصمیمات روزانه را در زمینه مراقبت از خودتون بگیرید و پزشک از شما انتظار دارد که این کار را انجام دهید.اما مهمتر از آن این است که شما این کارها را برای خودتان انجام می دهید.
واقعیت این است که شما بیشترین بهره را از تصمیماتی که بر سلامت شما تأثیر می گذارد خواهید برد.
در مورد آن فکر کنید:
هر بار که می خورید، می نوشید یا دارو مصرف می کنید، شما تنها کسی هستید که می توانید برای برنامه درمانی خود و انتخاب پیروی (یا عدم پیروی) از درمان، تصمیم بگیرید.
هر از گاهی شما ممکن است از تیم درمان کلمه تبعیت ( پیروی) را شنیده باشید! تا حدی منفعل به نظر میرسه، اینطور نیست؟ ما میخواهیم شما بدانید که اگر شما تصمیم بگیرید از برنامه درمانی خودتان پیروی کنید وآن رو دنبال کنید شما بهترین نتایج را برای سلامتی خودتان خواهید گرفت. اگر شما تصمیم به پیروی از برنامه درمانی را داشته باشید این به معنی مشارکت بسیار بیشتر است واین همان چیزی است که ما میگوییم شما مدیر برنامه های خودتان هستید.این فقط برای خوشحال کردن پزشک نیست بلکه به نفع شماست.
شما ممکنه سوال کنید چه تصمیماتی را من خواهم گرفت؟ ...... چه سوال خوبی!
همانطور که ما بخش های کلیدی برنامه درمانی را شرح می دهیم، نقش شما بسیار روشن و واضح خواهد شد. در پایان این بخش ، شما یک برنامه شخصی خواهید داشت که نکات اصلی را برای کمک در استفاده از آنچه که اینجا یاد گرفتید برای شما خلاصه می کند.
داروهای خودتان را مدیریت کنید
داروها بخش بزرگی از درمان در بیماری های کلیه محسوب میشه. بسته به شرایط بیماری هر فرد نوع وتعداد داروهای هر فرد متفاوت است.افرادی که کلیه های آنها هنوز کار می کند ممکن است فقط تعداد کمی دارو مصرف کنند اما افرادی که دیالیز می شوند یا پیوند کلیه انجام داده اند، ممکن است آنقدر داروهای زیادی داشته باشند که بررسی آنها میتونه سخت باشه.
در حال حاضر کدام داروها را مصرف می کنید؟ اگر بیش از یک نوع دارو مصرف می کنید، نوع دارویی را که مصرف می کنید را تیک بزنید.
داروهای فشار خون در دیالیز
برای جلوگیری از آسیب به عروق وقلب شما ( مانند مهار کننده های ACE وARBs ها) و همچنین کند کردن روند پیشرفت برخی بیماری های کلیوی تجویز می شود.
اگر شما دیالیز صفاقی یا همودیالیز روزانه یا شبانه در منزل انجام می دهید ممکن است به داروی فشار خون کمتری نیاز داشته باشید یا حتی اصلا نیازی به آنها نداشته باشید چراکه معمولا دراین روش ها فشار خون بهتر کنترل می شود.
داروهای قند خون(گلوکز)
برای جلوگیری از مشکلات ناشی ازقند خون بالا
داروهای رقیق کننده خون
برای کاهش خطر لخته شدن خون
کلسی تونین
برای کمک به ساختن استخوان های قوی تر
کارنیتین
برای کمک به ساخت عضلات قوی
داروهای شیمی درمانی
برای درمان شعله ور شدن لوپوس، سرطان، یا برخی از انواع از مشکلات کلیوی
داروهای کاهنده کلسترول
به جلوگیری از آسیب به قلب شما کمک کند
سیناکلست (Cinacalcet)
برای کمک به درمان بیش از حد بالای سطوح هورمون پاراتیروئید که می تواند باعث بیماری های استخوانی شود.
دیورتیک ها
برای کار کردن بیشتر کلیه ها به منظور حذف بیشتر مایعات اضافی از بدن
عوامل محرک اریتروپویتین مانند اپرکس
با ایجاد سلول های قرمز خون بیشتر (کمبود گلبول های قرمز خون) برای درمان کم خونی، انرژی بیشتر و جلوگیری از آسیب قلبی می تواند به شما کمک کند.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
برای جلوگیری از رد پیوند یا برای درمان برخی بیماری های خودایمنی
انسولین
برای کنترل قند خون(گلوکز) و جلوگیری از آسیب اعضای بدن در افراد مبتلا به دیابت
آهن
برای تامین بلوک ساختمان برای ساخت گلبول های قرمز خون
داروهای ضد درد
برای کاهش درد ناشی از آرتریت، بیماری کلیه پلی کیستیک، یا شرایط دیگر
بایندرهای فسفات
داروهای خاصی که برای کمک به بدن شما مصرف می شود. این داروها باعث می شود که از شر فسفر اضافی که می تواند باعث خارش و مشکلات استخوانی طولانی مدت شود، خلاص شوید. اگرهمودیالیز روزانه یا شبانه (اغلب در خانه) انجام می دهید، ممکن است به فسفر بایندرهای کمتری نیاز داشته باشید.( یا حتی گاهی نیاز به مصرف این داروها ندارید)
ویتامین های کلیوی
ویتامین D
برای کمک به استفاده بهتر بدن از کلسیم است و به جلوگیری از مشکلات استخوانی کمک می کند.
سایر داروها
سایر ویتامین ها، مواد معدنی یا گیاهی و مکمل هایی که در حال حاضر مصرف می کنید
اگرچه برخی از مکمل ها و ویتامین های جایگزین می توانند مفید باشند،اما مهم است که به شما به پزشک اطلاع دهید که چه موادی استفاده میکنید. برخی مکمل ها ممکن است همان اثرات دارویی را داشته باشند که شما مصرف می کنید واین مصرف اضافه می تواند اثر دارو را در بدن شما بیشتر کند. به عنوان مثال، بسیاری از مکمل ها باعث رقیق شدگی خون می شوند. اگر داروی رقیق کننده خون نیز مصرف می کنید، ممکن است در معرض خطر مشکلات خونریزی باشید.
برخی از مکمل ها اثر معکوس نسبت به دارویی که ممکن است مصرف کنید دارند. به عنوان مثال، اکیناسه،که سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند، می تواند باعث شود داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی پیوند تاثیر کمتری داشته باشند واثر آنها را کم می کند.
نوشتن تمام ویتامین ها و داروهای خود ممکن است به نظر کار اضافی به نظر بیاید اما تهیه این لیست می تواند به شما کمک کند بهترین مراقبت را دریافت کنید. حتما لیست خود را به همراه داشته باشید. در ویزیت بعدی این لیست به پزشک شما کمک می کند که دقیقاً ببیند چه چیزی مصرف می کنید، تا بتواند در صورت لزوم هر گونه تغییر را اصلاح کند.
آیا شما بیش از یک دکتردارید؟ اگر چنین است، لیست خود را به همه آنها نشان دهید.
گاهی اوقات یکی از پزشکان نمی داند که دیگران چه داروهایی برای شما تجویز کرده اند. ممکن است تیم دیالیز ( پرستاران دیالیزیا دستیار پزشک) از شما بخواهند داروهای خود را ماهی یک بار به همراه خود بیاورید. ممکن است احساس کنید که آنها با شما مانند یک کودک رفتار می کنند. فراموش نکنید که اشتباهات دارویی رایج است.
پرستاران دیالیز اکثر مواقع با نگاه کردن به شیشه قرص شما متوجه می شوند که داروی داخل ظرف، داروی تجویز شده بوده یا نبوده و همچنین چه کسی داروی تجویز شده را به درستی مصرف نمی کند!!
وقتی داروهای زیادی مصرف می کنید، ممکن است اینکه همه آنها را در زمان مناسب و در زمان مناسب مصرف کنیم، سخت باشد. برخی ممکن است یک بار در روز مصرف شوند، برخی دیگر چند بار در روز. برخی باید با غذا مصرف شوند، برخی دیگر با معده خالی . به خاطر سپردن تمام این جزئیات زیاد، می تواند گیج کننده باشد.
حتی زمانی که می دانید داروهای شما چیست و چرا، به خاطر سپردن همه آنها می تواند سخت باشد.فکر می کنید کدام یک از ایده های زیر می تواند به شما کمک کند؟ مواردی که ممکن است برای شما مفید باشند را بررسی کنید:
❒ داشتن یک جعبه قرص برای هر روز هفته
❒ تنظیم تایمر یا زنگ ساعت برای یادآوری ساعت داروها
❒ نگه داشتن دفترچه ای که بتوانم هر کدام از دوز و زمان داروها را در آن بنویسم
❒ آویزان کردن یادداشت ها در مکان های مختلف برای تکرارمرتب
❒ زمان بندی بیشتر داروها در حوالی وعده غذایی، زمان خواب،یا یک کار معمولی مانند مسواک زدن
رژیم غذایی و مایعات مصرفی خود را مدیریت کنید
وقتی افراد سالم می خورند و می نوشند، بدنشان آنچه آنها نیاز دارند استفاده می کند و به طور خودکار از شر مواد اضافی مثل مایعات و مواد زائد خلاص می شوند. وقتی کلیه ها کار می کنند، مواد زائد بدن و مایعات اضافی از طریق ادرار خارج می شوند. زمانی که کلیه ها شروع به از کار افتادن می کنند یا زمانی که پیوند کلیه ها پس می زنند،محصولات زائد پروتئین، مواد معدنی و مایعات اضافی در بدن جمع می شود.
وقتی کلیه‌های شما سالم نیستند، یکی از راه‌های داشتن احساس بهتر، کاهش بار کار روی بدن وتغییر آنچه می خورید و می نوشید، است.
در این فصل، سه نکته را برای کمک به شما شما در مورد رژیم کلی و مدیریت مایعات بیان خواهیم کرد:
- دریافت کالری کافی
- مراقبت در مصرف میزان پروتئین
- بررسی مصرف مایعات
برخی بیماران مبتلا به نارسایی کلیه علائم چندانی ندارند. بقیه افراد در تمام شرایط علائمی مانند آنفولانزا دارند. نارسایی کلیه می تواند باعث کاهش اشتها شود.غذا ممکن است مزه "خنده داری" داشته باشد، مانند فلز یا آمونیاک.گوشت، مرغ و ماهی ممکن است تبدیل به غذاهایی شوند که شما حتی نمی توانید با آن روبرو شوید. حتی علاقه مندی های قدیمی ممکن است جذابیت خود را از دست بدهند. اگر خیلی اضافه وزن دارید، مقداری وزن کم کنید. اینکه گرسنه نیستید دلیل این نیست که شما آسیبی نمی بینید.اما اگر شما وزن طبیعی دارید یا زیر وزن معمول هستید عدم دریافت کالری کافی ممکن است منجر به سوء تغذیه شما شود.سوء تغذیه با خطر بالاتر عفونت، بستری شدن در بیمارستان وحتی مرگ در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه همراه است.
اگر شما دچار کاهش اشتها وکاهش وزن شده اید یا در همه ساعات احساس خستگی می کنید حتما با پزشک خود اطلاع دهید. این موضوع از این جهت که متخصص تغذیه می تواند شما را از نظر دریافت کالری کافی بررسی کند، مفید است.
اگر کلیه‌های شما در حال از کار افتادن هستند (اما به طور کامل از کار نرفته‌اند)، ممکن است دستورالعمل‌های غذایی خاصی را از پزشک یا متخصص تغذیه دریافت کنید.
اگر کلیه های شما آسیب دیده باشند نه اینکه دچار نارسایی باشند( آسیب نه نارسایی)، شما ممکن است در مورد برخی موارد سوال داشته باشید:
■ برای کمک به دفع مواد زائد، مایعات زیادی بنوشید.
■ برای کمک به فشار خون و کاهش احتباس مایعات نمک کمتری مصرف کنید
■ پروتئین کمتری بخورید (در گوشت، ماهی، مرغ، بوقلمون، تخم مرغ، کره بادام زمینی، سویا و غیره).
بعضی از افراد احساس می کنند با مصرف کمتر پروتئین می توانند باعث کنترل مشکلات کلیوی شوند.با پزشک خود در مورد میزان پروتئین مورد نیاز خود مشورت کنید.
ممکن است به افرادی که دیالیز را شروع می کنند گفته شود که این کار( مصرف پروتئین بیشتر) را انجام دهند برخلاف کاری که قبلا انجام می دادند!! ممکن است به نظر برسد که متخصصان تغذیه یا پزشکان نمی توانند ذهن خود را متمرکز کنند یا واقعا نمی دانند در حال انجام چه کاری هستند.در حالی که درمان های کند کردن روند نارسایی کلیه با درمان های جایگزینی عملکرد کلیه متفاوت است.
به عنوان مثال افرادی که دیالیز می شوند ممکن است به منظور اطمینان از سلامتی وجلوگیری از سوء تغذیه نیاز به مصرف پروتئین بیشتری داشته باشند. افرادی که تحت دیالیز صفاقی هستند به دلیل اینکه مایع دیالیز آنها حاوی نوعی قند است بدون دریافت کالری اضافه ممکن است دچار اضافه وزن بشوند. این قند یک هدف را دنبال می کند و آن هم خارج کردن مایع اضافی از بدن است.اما بدون خوردن هم باعث دریافت بیشتر کالری در فرد می شود.
در ازای نوشیدن زیاد مایعات افرادی که دیالیز می شوند باید بطور استاندارد هفته ای سه نوبت برای خارج کردن مایعات، در مرکز دیالیز تحت دیالیز قرار بگیرند چراکه کلیه ها نمی توانند همه مایعات اضافی بدن را دفع کنند. برداشتن مقدار زیاد مایعات در زمانی کم می تواند باعث ایجاد علائمی مثل: سرگیجه، حالت تهوع، گرفتگی عضلات، سردرد و حتی غش در فرد بشود. (انجام درمان های HD روزانه یا شبانه در حالی که شما خواب هستید، مایعات بسیار بیشتری را به آرامی دفع می کند و تحمل این روش برای قلب راحت تر است.) با گذشت زمان تجمع مایعات زیاد در فواصل درمان دیالیز می تواند به قلب و ریه شما فشار بیاورد.دیواره های قلب شما مانند یک بادکنک کشیده می شوند. یک بار کشش باعث می شود که عضلات دیگر به حالت قبلی خود برنگردند. در عوض عضلات باید سخت تر و سخت تر کارکنند.به این وضعیت نارسایی احتقانی قلب گفته می شود که علت مرگ ومیر تعداد زیادی از بیماران دیالیزی می باشد.همچنین تجمع زیاد مایعات می تواند باعث تنگی نفس در بیماران نیز بشود.
در افرادی که به طور استاندارد دیالیز میشوند میزان مجاز مایعات مصرف بین جلسات دیالیز بستگی به میزان ادرار شما دارد. اگر شما میزان زیادی ادرار دارید پس می توانید مایعات بیشتری مصرف کنید و اگر ادراری ندارید باید مقدار مایعات را محدود کنید. پزشک و متخصص تغذیه بر اساس میزان ادرار شما مقدار مجاز مایعات مصرفی را مشخص می کنند.هدف از این کار برقراری تعادل بین دریافت و دفع مایعات است. وظیفه شما این است که تا حد امکان مقدار مایعات دریافتی خود را نزدیک مقدار مجاز مصرفی نگه دارید.اگرچه این کار چالش برانگیز است اما شما می توانید آن را انجام دهید.
برای کمک به دریافت مقدار مناسب مایعات،شما باید بدانید که چه چیزی مایع در نظر گرفته می شود وچه چیزی مایع نیست. موارد زیر را بررسی کنید فکر کنید مایعاتی هستند که باید برای محدودیت روزانه شما حساب شوند:
❒ آب
❒ یخ یا تکه های یخ
❒ نوشابه
❒ قهوه
❒ بستنی
❒ سوپ
❒ سس
❒ ژله یا ژلاتین
بسیار خوب، پس این یک سوال چالشی است. همه چيز در لیست بالا مایع محسوب می شود.
مواردی که خارج از تصورهستند سوپ، سس و بستنی هستند، زیرا ما تمایل داریم آنها را به عنوان غذا و نه مایعات در نظر بگیریم. قاعده کلی این است : هر غذایی که در دمای اتاق مایع است (خامه، یخ و غیره) و غذاهای با محتوای مایع بالا (سبوس، سوپ، و غیره) مایعاتی هستند که در محدودیت روزانه شما به حساب می آیند.
تا زمانی که شما به مقدار مجاز مایعات روزانه خود عادت می کنید، اندازه گیری آن می تواند روش خوبی به شمار بیاید. از لیوان های مدرج آب برای محاسبه میزان حجم لیوان قهوه یا آبمیوه و ... خود استفاده کنید. لیوان های یکبار مصرف در سایزهای مختلف را انتخاب کرده و با ماژیک روی آنها مقدارهای مختلف را علامت گذاری کنید. با تمرین شما به مرور متوجه خواهید شد که حجم هر لیوان چه مقدار است.
روش دیگر کم کردن مصرف میزان مایعات ، محدود کردن میزان نمک مصرفی در رژیم خود است. نمک شما را تشنه تر کرده و همچنین منجر به احتباس مایعات ، بالا رفتن فشار خون و در نهایت افزایش وزن نیز می شود. از آنجایی که اکثر مواد غذایی حاوی نمک هستند شما به طور معمول نیازی به اضافه کردن نمک در رژِیم غذایی خود ندارید. از متخصص تغذیه در مورد مواد جایگزینی که می توانید به جای نمک به منظور طعم دار کردن غذا استفاده کنید، مشورت بگیرید. به مرور بیشتر مردم وقتی به نمک کمتر عادت کردند متوجه می شوند که غذاها طعم بسیار خوبی دارند، آنها غذای کم نمک را ترجیح می دهند و غذاهای "عادی" را بیش از حد شور می دانند!
نمک تنها عامل تشنگی نیست. برخی داروها تشنگی را به عنوان یک عارضه جانبی دارند. اگر متوجه شدید که همیشه تشنه هستید ، از پزشک خود بپرسید که آیا هر یک از داروهای شما ممکن است دلیل آن باشد؟ اگر پاسخ مثبت بود با پزشک در مورد امکان جایگزین کردن دارو با یک نوع مشابه صحبت کنید.
برخی از نکات مورد استفاده برای کاهش مصرف مایعات و مبارزه با تشنگی:
■ آب نبات یا نعناع سفت (بدون قند) اگر دیابت دارید) بمکید.
■ از سواب های مرطوب دهان استفاده کنید.
■ قرص یا کپسول را با غذاهای نرم قورت دهید (مانند سس سیب یا پاستا) به جای استفاده از مایعات.
■ مایعات خود را خیلی سرد یا حتی منجمد بنوشید (به صورت تکه های یخ).
■ یک بطری با کل مقدار مایع مورد علاقه روزانه خود در یخچال قرار دهید. وقتی خالی شد مقدار مجاز مایعات روز شما هم تمام شده است.
■ پلاستیک حاوی تکه های یخ مایع را بخرید و فریز کنید آنها را بمکید( قالب های کوچک یخ)
■ سوپ، خورش و غلات را با چنگال بخورید تا از خوردن مایع اجتناب کنید.
دیالیز خود را مدیریت کنید:
حتی زمانی که دیالیز برای فرد شروع می شود و به صورت استاندارد هفته ای سه نوبت تحت دیالیز قرار میگیرد تنها جایگزین 10 تا 15 درصد از عملکرد کلیه طبیعی است. افرادی که از دیالیز روزانه یا شبانه استفاده می کنند به دلیل خروج بیشتر مایعات و مواد زائد از بدنشان احساس بهتری خواهند داشت. این به این معنی است که افرادی که نیاز به درمان با دیالیز دارند مطمئن بشوند که بهترین روشی که در آن حال بهتری دارند را استفاده کنند. زمانی که کلیه ها از کار می افتند پزشک با توجه به شرایط بیمار نوع درمان و تعداد جلسات هفتگی که برای دفع مواد زائد بدن وی مورد نیاز است را تجویز می کند.
بسیاری از افرادی که دیالیز می شوند و با دیالیز حس خوبی دارند فکر می کنند به اندازه کافی دیالیز می شوند یا حتی بیش از حد نیاز در حال دیالیز هستند در حالی که حال خوب تنها یک معیار برای بررسی دیالیز کافی برای فرد است. اما کسانی که صرفا به این حال خوب تکیه می کنند ممکن است جلسات دیالیز خود یا حتی ساعت دیالیز خود را کم کنند!!
با گذشت زمان، عدم دیالیز کافی باعث انباشته شدن مواد زائد در خون می شود که می تواند منجر به مشکلات تنفسی، ضعف، خارش، کم اشتهایی، حالت تهوع و کاهش وزن شود.این وضعیت همچنین می تواند باعث بروز مشکلات جدی از جمله عفونت، خونریزی های طولانی و مشکلات قلبی عروقی شود. هر یک دقیقه در دیالیز به حساب می آید.
اینکه دیالیز به اندازه کافی انجام شود اهمیت بسیار زیادی دارد.حتی برای زمان دیالیز طولانی تر یا دفعات بیشتر هم سوال کنید.
برخی موارد وجود دارد که در مرکز دیالیز می توان آنها را کمتر کرد:
■ دیر رسیدن به مرکز یا زودتر از زمان استاندارد جدا شدن از دستگاه دیالیز
■ آلارم هایی که دستگاه دیالیز را به طور موقت خاموش می کند( منجر به قطع موقت روند دیالیز می شوند)
■ گرفتگی عضلات پا (این می تواند در اثر نوشیدن مایع بیش از حد ایجاد شود)
■ فشار خون پایین
در درازمدت، کمتر دیالیز شدن به معنای بیمارتربودن، احساس بدتر، و ناتوانی در انجام کارهایی هست که دوست دارید.
اگر هر کدام از موارد بالا اتفاق بیفتد ممکن است پرستار از شما بخواهد که زمان از دست رفته را با دیالیز بیشتر جبران کنید( زمان دیالیز شما را اضافه کند).اگر به هر دلیلی در همان جلسه امکان انجام آن وجود نداشت، در جلسات بعدی جبران کنید.
اگر همودیالیز راه درمانی شما باشد نیاز به یک راه عروقی دارید( یک ورید خاص که بتواند مقدار زیادی خون را برای انجام روند دیالیز به دستگاه دیالیز تحویل دهد. تعداد کمی از رگ های بدن را می توان برای این کار استفاده کرد) که باید قبل از دیالیز تعبیه شود.
از راه عروقی خود تا حد امکان مراقبت کنید.مراقبت از راه عروقی نیز بخشی از مدیریت درمان محسوب می شود. عفونت ها، صدمات، یا انسداد و لخته شدن دسترسی ممکن است به معنای استفاده از داروهای بیشتر، روش های خاص، یا جراحی برای ترمیم یا جایگزینی دسترسی باشد.
در دیالیز صفاقی، نیاز به تعویض مایعات داخل شکم در فواصل زمانی خاص دارید.اگر به دلایلی ( انجام یک کار یا شرکت در یک جلسه) زمان این تعویض به تعویق بیفتد مشکل خاصی نیست. ولی کم کردن زمان تعویض مایعات به معنای کم کردن زمان دیالیز است.
اگر برای شما انجام همه تعویض ها سخت است به پرستار خود اطلاع بدهید. از پذیرش راه حل ها نترسید.این ها هم بخشی از مدیریت درمان شما و زندگی با نارسایی کلیه محسوب می شود.
دیالیز صفاقی نیاز به تعبیه کتتر دارد ( یک لوله نرم و پلاستیکی با جراحی در شکم قرار می گیرد تا از طریق آن مایع دیالیز وارد شکم شود). برای هر تعویض بایستی از تکنیک مناسب به منظور جلوگیری از ایجاد عفونت ومشکلاتی که می تواند مانع از انجام دیالیز صفاقی شود، استفاده کرد. مراقبت از کتتر دیالیز صفاقی تا جایی که امکان دارد نیز بخشی از مدیریت دیالیز شما به حساب می آید.
اهداف خود را مدیریت کنید
هدفی که به سمت آن حرکت میکنید چه با دارو، غذا و مایعات یا دیالیز یک انتخاب سالم و آگاهانه باشد. هدف شما دریافت بهترین درمان تا حد ممکن است اما دستیابی کامل و حفظ آن در همه زمان ها کار مشکلی است.
روزهایی وجود دارد که از حالت یک مدیر برنامه درمانی خارج شده و تبدیل به یک کارمند ناراضی می شوید. اما مطمئن باشید زمانی که کنترل برنامه درمانی خود را با انتخاب های درست در دست بگیرید، این وضعیت از بین خواهد رفت.
برنامه درمانی من
شامل مدیریت من است:
■ داروها
■ رژیم غذایی و مصرف مایعات
■ جلسات دیالیز (در صورت وجود)
من مسئول بیشتر کارهای روزانه و تصمیمات مربوط به سلامتی ام هستم.
مدیریت دارویی من
وظیفه من این است که در مورد مقدار صحیح داروهای مکمل و داروهای تجویزی، راه مصرف و زمان صحیح مصرف آنها اطلاع کافی داشته باشم.
من باید لیستی از مکمل ها، داروها و درمان های انجام شده خودم را در جلسه بعدی ویزیت پزشک با خودم به همراه داشته باشم.
مدیریت کردن رژیم غذایی و مایعات دریافتی
برنامه غذایی و دستورالعمل های مصرف مایعات را با توجه به شرایطم دنبال میکنم.اگر در مورد آنها اطلاعات کافی ندارم از پزشک یا متخصص تغذیه در این زمینه کمک خواهم گرفت.
راه های کاهش مصرف مایعات و مبارزه با تشنگی عبارتند از:
■ آب نبات های سفت یا نعناع را بمکم (اگر دیابت دارم بدون شکر).
■ از سواب های مرطوب دهان استفاده کنم.
■ قرص یا کپسول را با غذاهای نرم به جای استفاده از مایعات قورت دهم(مانند سس سیب یا پاستا)
■ مایعاتم را خیلی سرد یا حتی یخ زده بنوشم.(به صورت تکه های یخ).
■ یک بطری با کل مقدار مایع مورد علاقه روزانه خود در یخچال قرار دهم. وقتی خالی شد مقدار مجاز مایعات روز من هم تمام شده است.
■ پلاستیک حاوی تکه های یخ مایع را گرفته و بعد از فریزکردن آنها را بمکم.( قالب های کوچک یخ)
■ سوپ، خورش و غلات را با چنگال بخورم تا از خوردن مایع اجتناب کنم.
مدیریت اهدافم
هدف من به عنوان یک مدیر فعال برنامه درمانی انتخاب های روزانه سالم و یادگیری هر آنچه که می توانم تا آنجا که امکان دارد است.هر چه من فعال تر باشم، کنترل بیشتری بر زندگی خود با توجه به بیماری کلیوی احساس خواهم کرد.
ادامه مقاله را در فایل آن که در بخش دانلود همین صفحه قرارداده شده مطالعه فرمایید
منبع:
