آیا آینده بدون دیالیز ممکن است؟ آغاز آزمایش سلول‌درمانی کلیه
مقدمه‌ای بر بیماری مزمن کلیه (CKD)
بیماری مزمن کلیه Chronic Kidney Disease یا CKD یکی از معضلات رو به رشد سلامت عمومی در جهان است که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. این بیماری که با کاهش تدریجی عملکرد کلیه همراه است، در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی کلیه و نیاز به درمان‌های جایگزین مانند دیالیز یا پیوند کلیه شود. در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲، خطر بروز CKD به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
با وجود پیشرفت‌های دارویی و درمانی موجود، همچنان نیاز شدیدی به روش‌های نوآورانه برای کند کردن یا معکوس کردن روند پیشرفت بیماری وجود دارد. در همین راستا، مرکز UC Davis Health گام بزرگی برداشته است.
معرفی پروژه جدید UC Davis Health
مرکز UC Davis Health در آوریل ۲۰۲۵ یک آزمایش بالینی پیشگامانه را آغاز کرده است که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین سلول‌درمانی، امید تازه‌ای برای بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه ایجاد می‌کند. این پروژه از روش REACT (Renal Autologous Cell Therapy) استفاده می‌کند که شامل استخراج سلول‌های سالم کلیوی از خود بیمار، تقویت و بازآوری آن‌ها در محیط آزمایشگاهی و تزریق مجدد به بدن بیمار است. هدف این روش، ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کلیه و بهبود عملکرد آن بدون نیاز به پیوند یا دیالیز در آینده است.
روش کار REACT چیست؟
روش REACT به صورت زیر عمل می‌کند:
1.استخراج نمونه کلیوی: نمونه کوچکی از سلول‌های کلیوی سالم از بیمار گرفته می‌شود.
2.تقویت در آزمایشگاه: سلول‌ها در محیط کنترل شده آزمایشگاهی پرورش یافته و تکثیر می‌شوند.
3.بازگرداندن به بدن بیمار: پس از آماده‌سازی، سلول‌های تقویت‌شده مستقیماً به کلیه بیمار تزریق می‌شوند.
مطالعات اولیه نشان داده‌اند که این سلول‌ها می‌توانند روند التهابی را کاهش داده، فیبروز بافتی را محدود و عملکرد کلیه را بهبود بخشند.
اهمیت این پروژه برای بیماران دیابتی
دیابت نوع ۲ یکی از اصلی‌ترین علل بروز بیماری مزمن کلیه در سراسر جهان است. بسیاری از بیماران دیابتی نهایتاً به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کنند. پروژه جدید UC Davis می‌تواند معادلات را تغییر دهد:
• کاهش نیاز به دیالیز: بهبود عملکرد کلیه با سلول‌درمانی می‌تواند سال‌ها نیاز به درمان جایگزین را به تعویق بیندازد.
• افزایش کیفیت زندگی: بیماران می‌توانند زندگی روزمره سالم‌تر و پویاتری را تجربه کنند.
• کاهش هزینه‌های درمانی: درمان‌های جایگزین کلیوی مانند دیالیز بسیار پرهزینه هستند. سلول‌درمانی می‌تواند هزینه‌های بلندمدت درمان را کاهش دهد.
چه کسانی در این آزمایش بالینی شرکت می‌کنند؟
شرکت‌کنندگان در این آزمایش بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه مرحله ۳ یا ۴ ناشی از دیابت نوع ۲ هستند که هنوز نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه ندارند. این بیماران باید معیارهای سخت‌گیرانه‌ای را برآورده کنند تا بتوانند در این پروژه حضور یابند.
نتایج مورد انتظار
اگرچه پروژه هنوز در مراحل اولیه است، اما دانشمندان انتظار دارند که این روش بتواند:
• سرعت پیشرفت بیماری کلیوی را کاهش دهد.
• ظرفیت فیلترسازی کلیه (GFR) را بهبود بخشد.
• خطر ورود به مرحله نهایی بیماری کلیه (ESRD) را کاهش دهد.
مطالعات پیش‌بالینی حیوانی و آزمایش‌های آزمایشی اولیه نشان داده‌اند که این روش در بهبود عملکرد کلیه مؤثر بوده است.
چالش‌ها و آینده سلول‌درمانی کلیوی
در حالی که نتایج اولیه بسیار امیدبخش هستند، هنوز چالش‌های زیادی پیش روی توسعه این روش وجود دارد:
• تضمین ایمنی بلندمدت سلول‌درمانی
• هزینه بالای تولید و اجرای درمان
• نیاز به آزمایش‌های بالینی گسترده‌تر برای تأیید اثربخشی در جمعیت‌های مختلف با این حال، اگر این پروژه موفقیت‌آمیز باشد، می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ درمان بیماری‌های کلیوی باشد.
جایگاه این نوآوری در کنار درمان‌های موجود
سلول‌درمانی قرار نیست جایگزین کامل درمان‌های فعلی مانند داروهای مهارکننده RAAS یا SGLT2 شود. بلکه می‌تواند به عنوان یک ابزار مکمل قوی در کنار این درمان‌ها عمل کرده و روند بیماری را به طرز مؤثری کند یا معکوس کند.
سخن پایانی
آغاز این آزمایش بالینی در UC Davis نشانه‌ای روشن از حرکت علم پزشکی به سوی درمان‌های شخصی‌سازی‌شده و بازسازی‌کننده است. در آینده‌ای نه چندان دور، بیماران دیابتی مبتلا به بیماری مزمن کلیه ممکن است دیگر نیازی به زندگی با ترس از دیالیز یا پیوند کلیه نداشته باشند.
ما در دیاسیس، همچنان جدیدترین اخبار و تحولات حوزه نفرولوژی و دیالیز را دنبال خواهیم کرد و شما را در جریان قرار خواهیم داد.
با دنبال کردن دیاسیس در شبکه‌های اجتماعی، در جریان تازه‌ترین نوآوری‌های درمانی قرار بگیرید.
.
منبع:
