بیماری کلیه: یک اولویت جهانی در سلامت

شیوع بیماری کلیه و عوارض و مرگ و میر ناشی از آن همچنان در حال افزایش است. تا زمانی که بیماری کلیوی به یک اولویت جهانی در بهداشت عمومی تبدیل نشود، نمی توان با این بحران مقابله کرد.

بیماری کلیه یک بیماری غیر واگیر شایع (NCD) با شیوع جهانی است که از هر یک از بیماری های غیر واگیر دیگری که در حال حاضر توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) اولویت بندی شده اند، از جمله بیماری های قلبی عروقی، سرطان، بیماری های مزمن تنفسی و دیابت، فراتر می رود (منابع 1، 2). بیماری مزمن کلیه (CKD) یک بیماری پیشرونده است که در نهایت منجر به نارسایی کلیه می شود. در این مرحله، درمان جایگزین کلیه (KRT) - دیالیز یا پیوند - برای زنده ماندن ضروری است. با این حال، هیچ یک از روش های KRT درمانی قطعی نیستند و بنابراین بار مرگ و میر و عوارض ناشی از نارسایی کلیه همچنان بالاست.

در این شماره از مجله Nature Reviews Nephrology، بیانیه اجماعی به رهبری انجمن نفرولوژی آمریکا، انجمن کلیه اروپا و انجمن بین المللی نفرولوژی، خواستار اولویت دادن بیماری کلیوی توسط سازمان جهانی بهداشت به عنوان عامل اصلی بیماری های غیر واگیر و مرگ و میر زودرس شده است. نسبت مرگ و میر ناشی از بیماری کلیوی طی دو دهه گذشته به طور پیوسته افزایش یافته است. در حال حاضر، اختلال عملکرد کلیه هفتمین عامل خطر مرگ است؛ با این حال، در سال‌های آینده افزایش بیشتری پیش‌بینی می‌شود، که این امر نیازمند تمرکز بیشتر بر این بیماری غیر واگیر به عنوان محرک مرگ و میر زودرس است. در واقع، پیش‌بینی می‌شود تعداد سال‌های عمر از دست‌رفته (YLL) - معیاری از مرگ و میر زودرس - ناشی از بیماری مزمن کلیه بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۴۰، ۱۰۰ درصد افزایش یابد، که به طور قابل توجهی بیشتر از میزان تخمین زده شده برای هر یک از بیماری‌های غیر واگیر دیگر است (شکل ۱).

مرگ و میر ناشی از نارسایی کلیه به ویژه در میان بیمارانی که تحت همودیالیز قرار می گیرد بسیار بالا است. در ایالات متحده، بیماران ۴۰ تا ۴۵ ساله که تحت همودیالیز قرار می گیرند، امید به زندگی مشابه افرادی در جمعیت عمومی با سن ۷۵ تا ۷۹ سال (~ ۱۱ سال) دارند. بقای نسبی ۵ ساله بیماران مبتلا به نارسایی کلیه (۳۶%) بسیار کمتر از میزان گزارش شده برای بیماران مبتلا به سرطان پروستات، پوست، سینه، دهانه رحم، روده بزرگ یا تخمدان (۶۰-۹۶%) است. این بار مرگ و میر به طور مساوی توزیع نمی شود زیرا افراد اقلیت و ساکنان مناطق فقیرنشین کمترین دسترسی به KRT و بدترین نتایج را دارند. علاوه بر این، بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی در معرض خطر بالای ابتلا به سایر بیماری‌های غیر واگیر، از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، و همچنین خطر بالای ابتلا به عفونت هستند که با کاهش پاسخ به واکسیناسیون تشدید می‌شود. این بار بیماری های همزمان نه تنها به مرگ و میر بالا ترجمه می شود، بلکه منجر به بیماری پیچیده و بار سنگین علائم نیز می شود.

CKD, بیماری مزمن کلیه (بمکل); eq, معادل; HIC, کشور با درآمد بالا; KRT, درمان جایگزین کلیه; LIC, کشور با درآمد پایین; L/MIC; کشور با درآمد کم و متوسط; LMIC, کشور با درآمد متوسط پایین; NCD, بیماری غیر واگیر; OECD, سازمان همکاری اقتصادی و توسعه; UMIC, کشور با درآمد متوسط بالا; WHO, سازمان جهانی بهداشت; YLL, سالهای از دست رفته عمر. داده های منبع در جعبه تکمیلی ۱ ذکر شده است.

بار مالی بیماری کلیه، به ویژه هزینه درمان جایگزین کلیه (KRT)، بسیار زیاد است. در بسیاری از کشورهای با درآمد بالا، بخش نامتناسبی از بودجه مراقبت های بهداشتی (2-4 درصد) صرف 0.1-0.2 درصد از جمعیت مبتلا به نارسایی کلیه می شود . در مناطقی که تحت پوشش بیمه همگانی سلامت قرار ندارند، هزینه های شخصی KRT سرسام آور است. برای میلیون ها نفر، درمان غیرقابل تامین است؛ بسیاری از خانوارها با هزینه های سرسام آور سلامت مواجه می شوند که منجر به قطع درمان می گردد. در مناطق کم‌درآمد، درصد بیمارانی که به KRT نیاز دارند اما نمی‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند، می‌تواند تا 98 درصد برسد . این شکاف منجر به میلیون ها مرگ قابل پیشگیری در هر سال می شود.

بار نابرابر بیماری کلیه همچنین در شیوع و مرگ و میر ناشی از آسیب حاد کلیوی (AKI) مشهود است که نه تنها خطر ابتلا به CKD را افزایش می دهد، بلکه می تواند باعث نارسایی کلیه نیز شود. بیماران کشورهای با درآمد کم و متوسط پایین معمولا با AKI شدیدتر مواجه هستند و میزان مرگ و میر بالاتری نسبت به بیماران کشورهای با درآمد بالا و متوسط بالا دارند . این بیماران شامل کودکانی با بیماری کلیوی بالقوه قابل برگشت هستند که به دلیل عدم دسترسی به دوره کوتاه درمان نجات دهنده KRT جان خود را از دست می دهند .

"با وجود شیوع زیاد، کشندگی و هزینه بالای بیماری کلیه، آگاهی عمومی نسبت به آن همچنان پایین است."

شیوع بالا، عوارض، مرگ و میر و هزینه های مرتبط با بیماری کلیه، اولویت دادن به آن در عرصه سلامت عمومی را تایید می کند. با این حال، با وجود شیوع زیاد، کشندگی و هزینه بالای بیماری کلیه، آگاهی عمومی نسبت به آن همچنان پایین است. این عدم آگاهی نشان دهنده عدم موفقیت برنامه های جهانی بهداشت عمومی در شناخت کافی بار بیماری کلیه و تضعیف تلاش ها برای کاهش عوامل خطر و بهبود تشخیص زودهنگام است. در حال حاضر چندین داروی درمانی که می توانند پیشرفت CKD را به تاخیر بیندازند در دسترس هستند، با این حال، دسترسی به این مداخلات همچنان نابرابر است. همچنین به رویکردهای جایگزین برای روش های دیالیز پرهزینه و ناکافی برای کاهش عوارض و مرگ و میر در سطح جهانی نیاز است. شناخت جهانی بیشتر از بیماری کلیه به عنوان محرک مرگ و میر زودرس، اولویت دادن گسترده به استراتژی هایی را تشویق می کند که هدف آنها پیشگیری از توسعه و پیشرفت بیماری کلیه و حمایت از توسعه درمان های مقرون به صرفه و موثرتر است. چنین استراتژی هایی می تواند سالانه میلیون ها زندگی را بهبود بخشد و نجات دهد.

منبع: https://www.nature.com/articles/s41581-024-00829-x

03 April 2024