بیماری کلیوی: یک اولویت جهانی برای سلامت

مجله Nature Reviews Nephrology، جلد 20، صفحات 421–423 (2024)

7740 بازدید | 3 استناد | 99 Altmetric

شیوع بیماری کلیوی و عوارض و مرگ‌ومیر مرتبط با آن همچنان در حال افزایش است. این بحران نمی‌تواند حل شود مگر اینکه بیماری کلیوی به‌عنوان یک اولویت سلامت عمومی جهانی در نظر گرفته شود.

بیماری کلیوی یک بیماری غیرواگیر (NCD) شایع است که شیوع جهانی آن از سایر بیماری‌های غیرواگیر اولویت‌دار سازمان بهداشت جهانی (WHO) شامل بیماری‌های قلبی‌عروقی، سرطان، بیماری‌های مزمن تنفسی و دیابت فراتر رفته است. بیماری مزمن کلیوی (CKD) پیش‌رونده است و در نهایت به نارسایی کلیه منجر می‌شود که در این مرحله، برای بقا نیاز به درمان جایگزین کلیه (KRT) مانند دیالیز یا پیوند کلیه است.

بااین‌حال، هیچ‌یک از روش‌های KRT درمان قطعی نیستند و بنابراین، بار مرگ‌ومیر و عوارض مرتبط با نارسایی کلیه همچنان بالاست. در این شماره از Nature Reviews Nephrology، بیانیه‌ای از اجماع توسط انجمن نفرولوژی آمریکا، انجمن کلیوی اروپا و انجمن بین‌المللی نفرولوژی خواستار اولویت‌بخشی به بیماری کلیوی توسط WHO به‌عنوان یکی از عوامل اصلی مرگ‌ومیر زودرس است.

درصد مرگ‌ومیر ناشی از بیماری کلیوی طی دو دهه گذشته به‌طور مداوم افزایش یافته است. اختلال عملکرد کلیه اکنون هفتمین عامل خطر مرگ‌ومیر است؛ بااین‌حال، پیش‌بینی می‌شود که این آمار در سال‌های آینده بیشتر شود، که نیاز به تمرکز بیشتر بر این بیماری غیرواگیر به‌عنوان یکی از عوامل مرگ‌ومیر زودرس را نشان می‌دهد. در واقع، تعداد سال‌های زندگی ازدست‌رفته (YLL) به دلیل CKD بین سال‌های 2016 و 2040 حدود 100% افزایش خواهد یافت، که این رشد بسیار بیشتر از سایر بیماری‌های غیرواگیر عمده است. مرگ‌ومیر مرتبط با نارسایی کلیه به‌ویژه در میان بیماران تحت همودیالیز بسیار بالاست.

در ایالات متحده، بیماران 40–45 ساله‌ای که همودیالیز می‌شوند، امید به زندگی مشابه افراد 75–79 ساله در جمعیت عمومی دارند (~11 سال). بقای نسبی 5 ساله بیماران مبتلا به نارسایی کلیه (36%) بسیار کمتر از بیماران مبتلا به سرطان پروستات، پوست، پستان، دهانه رحم، کولون یا تخمدان (60–96%) است.

این بار مرگ‌ومیر به‌طور مساوی توزیع نشده است؛ اعضای گروه‌های اقلیت و افراد فقیر کمترین دسترسی به KRT و بدترین نتایج را دارند. علاوه بر این، بیماران مبتلا به CKD در معرض خطر بالای ابتلا به سایر بیماری‌های غیرواگیر ازجمله بیماری قلبی‌عروقی هستند و خطر عفونت در آن‌ها به دلیل پاسخ‌های ضعیف‌تر به واکسن‌ها افزایش می‌یابد. این همبودی نه‌تنها منجر به مرگ‌ومیر بالا می‌شود، بلکه باعث پیچیدگی بیماری و افزایش بار علائم می‌شود.

شکل 1: بار بیماری کلیوی

CKD: بیماری مزمن کلیوی؛ eq: معادل‌ها؛ HIC: کشورهای با درآمد بالا؛ KRT: درمان جایگزین کلیه؛ LIC: کشورهای با درآمد پایین؛ L/MIC: کشورهای با درآمد پایین و متوسط؛ LMIC: کشورهای با درآمد متوسط پایین؛ NCD: بیماری غیرواگیر؛ OECD: سازمان همکاری و توسعه اقتصادی؛ UMIC: کشورهای با درآمد متوسط بالا؛ WHO: سازمان جهانی بهداشت؛ YLL: سال‌های زندگی ازدست‌رفته.

منابع داده‌ها در جعبه تکمیلی 1 ذکر شده‌اند.

بار مالی بیماری کلیوی

بار مالی بیماری کلیوی، به‌ویژه هزینه KRT، بسیار زیاد است. در بسیاری از کشورهای با درآمد بالا، بخش نامتناسبی از بودجه بهداشتی (2–4%) برای 0.1–0.2% جمعیت مبتلا به نارسایی کلیه هزینه می‌شود. در مناطقی که پوشش بهداشتی همگانی وجود ندارد، هزینه‌های پرداختی KRT غیرقابل‌تحمل است. برای میلیون‌ها نفر، درمان مقرون‌به‌صرفه نیست و بسیاری از خانواده‌ها هزینه‌های فاجعه‌باری را تجربه می‌کنند که منجر به قطع درمان می‌شود.

اهمیت اولویت‌بخشی جهانی

شیوع بالا، عوارض، مرگ‌ومیر و هزینه‌های مرتبط با بیماری کلیوی از لزوم اولویت‌بخشی به این بیماری در عرصه سلامت عمومی حمایت می‌کند. باوجوداین، آگاهی عمومی از بیماری کلیوی همچنان پایین است، که نشان‌دهنده شکست برنامه‌های بهداشت عمومی جهانی در شناسایی بار این بیماری است. بهبود شناخت جهانی از بیماری کلیوی می‌تواند به پیشگیری و درمان بهتر کمک کند و جان میلیون‌ها نفر را نجات دهد.