همه چیز درباره‌ی ریزش مو و راهکارهای درمانی برای جلوگیری از آن

مقدمه:

داشتن موهای پرپشت و سالم نقشی اساسی روی اعتماد به نفس و ظاهر افراد دارد، اما متاسفانه همه‌ی ما این واقعیت را می‌دانیم که تراکم مو با افزایش سن، هورمون‌ها و عواملی دیگر کمتر می‌شود. از همین رو ممکن است با ریزش مو مواجه شوید که می‌تواند ناراحت کننده باشد. خوشبختانه امروزه با پیشرفت روزافزون علم راه‌های بسیار زیادی وجود دارد که می‌توانید از ریزش موهای خود جلوگیری کنید یا ریزش را به حداقل برسانید. بهترین راه برای کند کردن یا متوقف کردن ریزش مو، رسیدن به علت زمینه‌ای آن است مثل زایمان، جراحی یا یک عامل استرس‌زا.

علت ریزش مو:

موهای سر یک چرخه‌ای از زندگی را طی می‌کنند که شامل رشد، استراحت و ریزش می‌شود. ریزش حدود ۱۰۰ تار مو در روز برای افراد کاملا طبیعی است. اگر میزان این ریزش بیشتر شد و تارهای موهایتان نازک‌تر از همیشه شدند بهتر است به فکر علت و درمان باشید. برخی از ریزش‌ها موقتی هستند و ممکن است به خاطر تغییرات در رژیم غذایی یا تغییر سبک زندگی و برخی دیگر نیز می‌توانند ارثی باشند. حدود ۵۰ درصد مردان و ۱۵ درصد از بانوان به دلیل شرایط ارثی مانند آلوپسی آندروژنیک (طاسی با الگوی مردانه و زنانه) ریزش مو را تجربه می‌کنند.

سایر دلایل ریزش مو عبارتند از:

• شرایط پزشکی: آلوپسی آره آتا، عفونت پوست سر، یا تریکوتیلومانیا (اختلال در کشیدن مو)

• تغییرات هورمونی: بارداری، زایمان، یائسگی یا مشکلات تیروئید

• داروها یا مکمل ها: داروهای مصرفی برای بیماری سرطان، فشار خون بالا، افسردگی یا آرتریت

• پرتودرمانی: بیماری سرطان

• شیمی درمانی: بیماری سرطان

• استرس: جسمی یا عاطفی

• کشیدن مو: مدل موی دم اسبی

استرس و ریزش مو:

شاید برایتان سوال شده باشد که آیا استرس می‌تواند زمینه ساز ریزش مو شود؟ باید گفت علاوه بر مواردی که پیش‌تر ذکر کرده‌ایم استرس و دلهره یکی از بزرگ‌ترین و شایع‌ترین دلایل ریزش مو در مردان و بانوان به حساب می‌آیند. استرس روانی می‌تواند از راه‌های مختلفی به ریزش مو کمک و آن را تقویت کند. استرس سبب بیماری‌های مختلف عصبی هم می‌شود که در بعضی از آن‌ها ریزش موها بسیار زیاد است.

آلوپسی آره آتا: این بیماری خودایمنی زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. آلوپسی آره آتا، باعث ریزش موی بسیار شدیدی در پوست سر می‌شود. در یک نوع شدیدتر، بیماری آلوپسی یونیورسالیس، ریزش مو در کل بدن را هم در پی خواهد داشت.

تلوژن افلوویوم: در این وضعیت تعداد فولیکول‌های مو که به طور فعال و طبیعی مو در حال رشد هستند تغییر پیدا می‌کنند.

سیگار و تأثیر آن روی ریزش مو:

به طور گسترده همه‌ی ما می‌دانیم که سیگار کشیدن باعث مشکلات جدی در سلامت افراد می‌شود. ریزش مو و نازکی تارهای موی سر یکی دیگر از ضررهای سیگار کشیدن است. سیگار به فولیکول مو آسیب‌های جدی و جبران ناپذیر وارد می‌کند و جریان خون را در پوست سر کاهش می‌دهد. یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که از هر ۵۰۰ فرد سیگاری، ۴۲۵ نفر درجاتی از ریزش مو داشته‌اند. پزشکان تایید کرده‌اند که نیکوتین و سایر مواد شیمیایی می‌توانند ریزش مو را تسریع کنند. سیگار علاوه بر مورد ذکر شده، تولید رادیکال‌های آزاد را نیز افزایش می‌دهد. این مولکول‌ها با دیگر مولکول‌ها واکنش می‌دهند و می‌توانند به DNA سلولی آسیب جدی برسانند که به عنوان بیماری استرس اکسیداتیو هم شناخته می‌شود. یک بررسی در سال ۲۰۱۸ نشان داد که سلول‌های فولیکول‌های موی سر به شدت به استرس اکسیداتیو حساس هستند. در نتیجه نمی‌توان سیگار کشیدن را در ریزش موی سر بی‌تأثیر دانست.

درمان ریزش مو:

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کرده‌ایم، ریزش حدودا ۱۰۰ تار مو در روز به دلیل چرخه‌ی رشد، کاملا طبیعی است. اما اگر موهای بیشتری از دست می‌دهید، با پزشک خود صحبت کنید تا هر گونه بیماری احتمالی زمینه‌ای را تشخیص دهد. درمان‌های موثری برای انواع ریزش مو در دسترس است و جای نگرانی نیست. از آنجایی‌ که خانم‌ها موهای بلندتری دارند، لازم است نکات بیشتری را برای مراقبت از موهای خود رعایت کنند؛ در این بخش راه‌هایی توصیه شده است که با کمک آن‌ها می‌توانید علاوه بر جلوگیری از کم پشت شدن موها، مانع ریزش آن‌ها هم بشوید.

رژیم غذایی و تأثیر آن روی سلامت موها:

1. رژیم غذایی مدیترانه‌ای

یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد که رژیم غذایی حاوی سبزیجات خام و گیاهان تازه، مانند رژیم مدیترانه‌ای، ممکن است خطر آلوپسی آندروژنیک (طاسی با الگوی زنانه یا طاسی با الگوی مردانه) را کاهش دهد یا شروع آن را آهسته کند. بهترین نتایج زمانی است که مقادیر زیادی از این غذاها، مانند جعفری، ریحان و سبزیجات سالاد را بیش از ۳ روز در هفته مصرف کنید.

2. پروتئین

فولیکول‌های مو بیشتر از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده‌اند و از همین رو غذاهای سرشار از پروتئین و اسید‌های چرب مفید برای رشد موهای سر ضروری هستند. مصرف غذاهای پروتئین‌دار می‌تواند به شما در داشتن موهایی سالم و درخشان‌تر کمک زیادی کند. محققان می‌گویند که داشتن یک رژیم غذایی غنی از پروتئین می‌تواند تا حد بسیار زیادی به جلوگیری از ریزش مو نیز کمک کند. غذاهای داری پروتئین غنی عبارت‌اند از:

تخم مرغ، اسفناج، آجیل، لوبیا و نخود،دانه‌ها، ماهی سالمون، لبنیات کم چرب، بوقلمون

3. ویتامین A

ویتامین A تا حد زیادی از رتینوئیدها تشکیل شده است که رشد موی سالم را تقویت می‌کند و بر چرخه‌ی حیات مو تأثیر می‌گذارد. البته به این نکته توجه داشته باشید که ویتامین A حتما باید به میزان خاصی مصرف شود؛ به این معنی که مقدار زیاد یا خیلی کم آن می‌تواند به موهای شما آسیب برساند. بنابراین، بشقاب خود را با مقدار مناسبی از غذاهای غنی از ویتامین A، مانند سیب‌زمینی شیرین، فلفل شیرین، هویچ و اسفناج پر کنید.

4. مولتی ویتامین

تغذیه‌ی نامناسب مساوی است با افزایش ریزش مو. برای اینکه رشد موهای شما روند طبیعی خود را طی کند، نیاز است تا مواد غذایی متنوعی مصرف کنید تا از همه‌ی ویتامین‌ها و مواد معدنی به بدنتان برسد. اگر مصرف غذاهای ناسالم در رژیم شما وجود دارد و یا سوء تغذیه دارید، اصلا بعید نیست که به دلیل کمبود مواد مغذی و ویتامین‌ها، دچار ریزش مو شوید. همه‌ی ویتامین‌ها و ترکیبات مغذی باید برای سلامت بدن تامین شوند تا رشد موها نیز به بهترین شکل صورت گیرد. بنابراین بهتر است از قرص‌های مولتی ویتامین مثل زینک استفاده کنید. البته زینک باید حتما با دستور پزشک مصرف شود چون اگر طریقه و دوز مصرف آن را ندانید، ممکن است ریزش مو به شکل بدتر و شدیدتری بازگردد. ترکیبات اصلی مولتی ویتامین‌ها معمولا عبارتند از: ویتامین های A، B،C ،D ، آهن، سلنیوم و روی. می‌توانید مولتی ویتامین‌های روزانه را در داروخانه‌ها پیدا کنید یا از پزشک خود بخواهید تا برایتان تجویز کند.

5. ویتامین D

تحقیقات نشان داده افرادی که دچار کچلی یا طاسی هستند دارای میزان بسیار پایین ویتامین D نسبت به افرادی هستند که موهای پرپشت و درخشان دارند. بنابراین توصیه می‌شود بیشتر در معرض آفتاب قرار بگیرید یا قرص‌های حاوی ویتامین D را با توصیه‌ی پزشک مصرف کنید.

6. بیوتین

بیوتین ویتامین H یا B7 در سنتز اسیدهای چرب در بدن نقشی اساسی دارد. این فرآیند برای چرخه‌ی حیات طبیعی مو ضروری است و در صورت کمبود آن، ممکن است دچار ریزش مو شوید.

7. جینسینگ

جینسینگ حاوی مواد شیمیایی گیاهی خاصی است که می‌تواند باعث رشد مو شود.

شستشوی موها برای مراقبت از آن:

1. شست‌وشوی منظم

شستن روزانه موها می‌تواند با حفظ سلامت و تمیزی پوست سر از ریزش مو محافظت کند. اگر موها را مرتبا نشویید، چربی‌های پوست سر افزایش پیدا کرده و موها را سنگین و آلوده می‌کنند. این آلودگی و سنگینی چربی روی پوست سر به ریشه‌ی مو آسیب می‌زند و در نهایت به علت خارش و آلودگی موها، ریزش آن‌ها دوچندان می‌شود.

2. روغن نارگیل

بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال ۲۰۱۸، محققان بر این باورند که روغن نارگیل می‌تواند به جلوگیری از آسیب مو در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی ماورا بنفش (UV) کمک کند. اسید لوریک موجود در روغن نارگیل به اتصال پروتئین‌های مورد نیاز به مو کمک کرده و از شکستگی در ریشه و تار مو جلوگیری می‌کند. ماساژ دادن روغن نارگیل روی پوست سر نیز جریان خون را بهتر کرده و به رشد مجدد آن‌ها کمک می‌کند.

3. روغن زیتون

روغن زیتون را می توان برای حالت دهی عمیق مو استفاده و از خشکی و شکستگی ساقه‌ی آن محافظت کرد. روغن زیتون همچنین یک عنصر اصلی در رژیم غذایی مدیترانه ای است که قادر است به کاهش ریزش موی ژنتیکی هم کمک کند. یکی دیگر از فوائد روغن زیتون برای موها، افزایش رشد و ضخیم کردن آن‌هاست. روغن زیتون حاوی مقادیر زیادی از آنتی‌اکسیدان است که باعث تقویت فولیکول‌های مو می‌شود و رشد موها را تسریع می‌کند. چند قطره از روغن زیتون را مستقیماً روی پوست سرتان بریزید و با دست‌ها خوب آن را روی کف سر بمالید و بگذارید ۳۰ دقیقه بماند، سپس آن را بشویید.

4. حالت‌دهی ملایم

از مدل‌ موهایی که در آن مجبور هستید تارهای مو را به شدت بکشید مثل مدل موی دمب اسبی و بافت موی آفریقایی بپرهیزید. اگر از حالت دهنده‌های حرارتی، مانند اتوهای فر یا صاف‌کننده استفاده می‌کنید، تا جایی که امکان دارد قبل از استفاده، از روغن آرگان یا اسپری‌های دو فاز استفاده کنید و موهایتان را محکم نکشید.

5. استفاده نکردن از مواد شیمیایی

استفاده از مواد شیمیایی مانند رنگ موهای بی کیفیت و ارزان‌قیمت، ممکن است به مو و پوست سرتان آسیب جدی برساند. بنابراین استفاده از آن‌ها را متوقف کرده یا به حداقل برسانید.

درمان‌های پزشکی برای رشد مجدد موها:

1. کاشت مو

در ریزش موی دائمی، معمولا فقط قسمت بالای سر تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در طی عمل کاشت مو، یک متخصص پوست یا جراح زیبایی، قسمتی از ریشه‌ی مو را از قسمتی از سر که دارای مو است جدا می‌کند و آن را به نقطه‌ی کم مو یا طاس پیوند می‌دهد. هر تکه‌ای از مو یک تا چند تار مو دارد. بستگی به میزان طاسی میزان گرفتن این تکه‌ها متفاوت است. این روش نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد، اما کمی دردناک است از همین رو برای کاهش هر گونه ناراحتی به شما داروی آرام‌بخش داده می‌شود.

2. لیزر درمانی

لیزردرمانی می‌تواند به بهبود تراکم مو برای افراد مبتلا به ریزش موی ژنتیکی و ریزش ناشی از شیمی درمانی کمک کند. لیزرتراپی به رشد موهای تازه کاشته شده کمک کرده و فرایند بهبودی پس از عمل را تسریع می‌کند. این روش انرژی نور را به فولیکول‌های زنده‌ی مو رسانده و با تحریک آن‌ها، سبب تقسیم و تولید مثل این سلول‌ها می‌شود. ترمیم آسیب‌هایی که معمولاً توسط مواد شیمیایی، رنگ‌ها و فر کردن مو ایجاد می‌شوند.

3. پلاسمای غنی از پلاکت

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) به پوست سر به تحریک رشد در مناطقی که قبلاً تحت تأثیر ریزش مو قرار گرفته‌اند کمک می‌کند. خون از طریق یک سانتریفیوژ برای جدا کردن پلاکت‌ها جریان میابد و سپس به پوست سر تزریق می‌شود.

4. دارو

اگر ریزش موی شما ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد، درمان آن بیماری ضروری خواهد بود. اگر هم داروی خاصی باعث ریزش مو شده است، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مصرف آن را برای چند ماه متوقف کنید. داروهایی برای درمان طاسی الگوی (ارثی) در دسترس هستند که رایج ترین آن‌ها عبارتند از:

• ماینوکسیدیل: این دارو که با نام دیگر Rogaine شناخته می‌شود، برای کمک به ریزش مو شناخته شده است که باید هر روز آن را روی پوست سر خود بمالید. عوارض جانبی شامل تحریک پوست سر و آکنه در محل استفاده است. عوارض جانبی نادرتر شامل ضربان قلب نامنظم و تاری دید است که در صورت ادامه‌دار بودن این عوارض باید به پزشک مراجعه کنید.

• قرص فیناستراید: این دارو با نام دیگر Propecia هم شناخته می‌شود. این قرص نسخه‌ای می‌تواند ریزش مو را کاهش دهد و حتی رشد مجدد آن‌ها را هم سبب شود. ممکن است لازم باشد تا ۱۲ ماه از دارو استفاده کنید تا نتایج را مشاهده کنید. عوارض جانبی این دارو می‌تواند از دست دادن میل جنسی و اختلال نعوظ باشد. افرادی که باردار هستند یا ممکن است باردار شوند باید از مصرف این دارو خودداری کنند.

• فنیل افرین: فنیل افرین موضعی، با تحریک فولیکول‌ها به ریزش مو کمک کند. متأسفانه، فنیل افرین موضعی هنوز در دسترس عموم نیست.

مراجعه به پزشک:

قبل از تشخیص هر نوع مشکلی، پزشک احتمالاً شما را معاینه می‌کند و در مورد رژیم غذایی، روال مراقبت از مو، سابقه‌ی پزشکی و خانوادگی شما می‌پرسد. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی مانند موارد زیر را برای شما تجویز کند:

• آزمایش خون: می‌تواند بیماری یا مشکل به وجود آورنده‌ی ریزش مو را نشان دهد.

• تست کشش: پزشک به آرامی چند تار مو را می کشد تا ببیند چند تا از آن‌ها می ریزند.

• بیوپسی پوست سر: پزشک چند تار مو کنده شده از پوست سر را نیاز دارد تا ریشه‌ی مو را زیر میکروسکوپ بررسی کند.

• میکروسکوپ نوری: پزشک شما از ابزار خاصی برای بررسی موهای شما استفاده می‌کند که میکروسکوپ نوری نام دارد. این وسیله به کشف اختلالات احتمالی ساقه‌ی مو کمک می‌کند.