رژیم کتوژنیک؛ از فواید تا عوارض

رژیم کتوژنیک عوارض زیادی دارد و برای افرادی که با سایر رژیم‌های معمولی می توانند کاهش وزن داشته باشند توصیه نمی شود.

رژیم کتوژنیک (Ketogenic Diet) یا کتون زا نوعی رژیم غذایی خاص با چربی زیاد است. رژیم کتوژنیک برای فردی تجویز می شود که قبلا با رژیم، مقداری کاهش وزن را تجربه کرده اما در حال حاضر با رژیم های معمولی نمی‌تواند وزن خود را کاهش دهد.

در موارد پیش دیابتی، مقاومت به انسولین و تخمدان پلی کیستیک تجویز رژیم کتوژنیک برای یک دوره کوتاه مدت می تواند مفید باشد. رژیم کتوژنیک یک برنامه غذایی شامل 70 درصد چربی ، 20 درصد پروتئین و 10 درصد کربوهیدرات است. به عبارت دیگر در این رژیم مصرف کربوهیدرات بسیار محدود شده و چربی افزایش می یابد تا بدن به جای قند از چربی برای تامین انرژی استفاده کند. در این رژیم به دلیل این که بدن وارد فاز کتوزیس می شود، روزهای اول، فرد کاهش وزن زیادی را تجربه می کند که  دلیل آن از دست دادن مقدار زیادی از آب بدن است. میزان کاهش وزن اولیه در این رژیم در افراد مختلف فرق دارد. در بلند مدت از نظر کاهش وزن این رژیم نیز تفاوت چندانی با سایر رژیم‌های لاغری ندارد.

کتوزیس را یک فرآیند طبیعی متابولیک در بدن است که در این فرایند به جای کربوهیدارت و گلوکز برای تامین انرژی چربی های اشباع شده و ذخیره شده در اجزای بدن سوزانده می شود.

در رژیم کتوژنیک بسیاری از انواع مواد غذایی از برنامه غذایی حذف می‌شوند. در این رژیم مصرف انواع قندهای ساده، شکر، گروه نان و غلات، لبنیات به جز پنیر، انواع میوه ها، سبزی‌های نشاسته ای مثل سیب زمینی و هویج و سس‌های قرمز مجاز نیست. فرد در این رژیم  مجاز است از انواع روغنها ترجیحا روغنهای سالم تر، گوشت‌ها و تخم مرغ، انواع مغزبه میزان محدود و سبزی‌های برگ سبز به مقدار محدود استفاده کند.

همچنین می‌تواند خامه، کره و مقداری پنیر نیز در برنامه غذایی خود داشته باشد. عدم تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن و افزایش خطر بروز کمبود آنها را مهمترین عارضه رژیم‌‌های کتوژنیک است.

از دیگر عوارض این رژیم سرگیجه و احساس خستگی است که باعث می شود فرد نتواند فعالیت بدنی مناسبی داشته باشد و از سبک زندگی سالم فاصله می گیرد. یبوست شدید را از دیگر عوارض این نوع رژیم است که به دلیل حذف برخی مواد مغذی ایجاد می‌شود.

این مواد  باعث رشد باکتری‌های مفید دستگاه گوارش می شوند و عدم رشد باکتری‌های مذکور باعث تغییر فلور طبیعی روده و در درازمدت یبوست‌های شدید می شود. افرادی که چند ماه از رژیم کتوژنیک پیروی می‌کنند دچار یبوست‌ شدید می‌شوند که نیاز به اقدامات درمانی برای بازگشت فلور طبیعی روده دارند. آنفلوانزا و راش‌های پوستی خیلی شدید را از دیگر عوارض رژیم های کتوژنیک عنوان می شوند.

 رژیم کتوژنیک برای افرادی که می توانند با سایر رژیم‌های  معمولی لاغر شوند توصیه نمی شود. زیرا این رژیم عوارض زیادی در بردارد و در واقع سبک یا روش صحیح تغذیه ای را رعایت نمی کند.

یکی از عللی که باعث اقبال عمومی بالا نسبت به این نوع رژیم شده است را عدم وجود کالری شماری است که در آن اجباری نیست کالری مورد مصرف فرد بصورت دائمی شمارش شود. در این رژیم تولید کتون بادی‌ها در بدن باعث سرکوب کردن و کنترل اشتها می شود و این موضوع باعث می شود فرد کمتر احساس گرسنگی کند که یکی از دلایل مهم علاقه افراد به این رژیم است . همچنین در هفته های اول کاهش وزن بیشتری نسبت به رژیم های معمولی تجربه می کنند که این موضوع نیز برای افراد بسیار خوشایند است.

 افرادی که تمایل به استفاده از رژیم کتوژنیک دارند تاکید می شود حتما با مشورت یک متخصص تغذیه اقدام کنند تا رژیم علمی و صحیح برای آنها طراحی شود و با تجویز مکمل‌های مناسب از بروز عوارض کمبود مواد مغذی پیشگیری شود.