چگونه از بیماری های کلیوی پیشگیری کنیم؟

مقدمه:

آیا می دانستید که از هر 7 بزرگسال در ایالات متحده آمریکا، 1 نفر به بیماری کلیوی مبتلا می شود؟ در حال حاضر بیش از 37 میلیون نفر به یکی از بیماری های کلیوی مبتلا هستند. علیرغم شیوع آن، بسیاری از بیماران تا طولانی مدت از بیماری کلیوی خود آگاه نیستند. با این حال، اقدامات و راه حل هایی وجود دارد که می توان برای محافظت از سلامت کلیه ها انجام داد.

مهم ترین اقدامات شامل:

1.معاینات منظم انجام دهید.

تقریباً 90٪ از افراد مبتلا به بیماری کلیوی نمی دانند که به آن مبتلا هستند. خوشبختانه، فهمیدن اینکه آیا کلیه های شما به درستی کار می کنند، بسیار آسان است. تنها کاری که باید انجام دهید این است که از پزشک خود بخواهید تا برای انجام آزمایشات منظم و چک آپ کلیوی شما را راهنمایی کند. این آزمایشات شامل:

• نسبت آلبومین به کراتینین ادرار :(uACR)

در این آزمایش ادرار فرد، از نظر آلبومین که یک پروتئین مهم است و کراتینین که یک ماده زائد است، بررسی می شود. آلبومین در خون وجود ندارد در حالی که کراتینین به عنوان ماده زائد در خون فرد وجود دارد. اگر سطح آلبومین خون بالا یا کراتینین پایین باشد، ممکن است مشکلات کلیوی وجود داشته باشد.

• تخمین میزان فیلتراسیون گلومرولی (eGFR):

در این آزمایش با تعیین میزان کراتینین موجود در خون برای تخمین عملکرد کلیه ها استفاده می کنند. این آزمایش نشان می دهد که آیا در معرض خطر بیماری کلیوی هستید یا خیر. نتایج آزمایشات و مشاوره با پزشک، می تواند به شما در تشخیص بیماری های کلیوی کمک کننده باشد.

2.قند خون خود را مدیریت و کنترل کنید.

دیابت عامل اصلی بیماری کلیوی در دنیا است. حدود 30% از افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و 40% از افرادی که دیابت نوع 2 دارند، در مقطعی از زندگی خود از نارسایی کلیه رنج می برند. شما می توانید قند خون خود را با انجام موارد زیر مدیریت کنید:

• انجام معاینات منظم و پیروی از دستورالعمل های بهداشتی
• داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل که توسط تیم مراقبت و درمان و یا متخصص تغذیه توصیه شده است.
• در مورد دیابت و رابطه آن با بیماری های کلیوی اطلاعات بیشتری کسب کنید.

3.فشار خون خود را کنترل کنید.

فشار خون بالا دومین عامل بیماری های کلیوی است و اغلب بیماران تا زمانی که عملکرد کلیه ها آسیب نبیند علائم خاصی ندارند. حتی بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا، از اهمیت این موضوع غافل هستند. شما می توانید فشار خون خود را با موارد زیر مدیریت کنید:

• ورزش منظم
• کاهش مصرف چربی و نمک
• محدود کردن مصرف الکل
• سبک زندگی سالم
• اندازه گیری منظم فشار خون

4.پروتئین گیاهی بیشتری بخورید.

آیا می دانستید مصرف بیشتر غذاهای گیاهی می تواند خطر ابتلا به بیماری کلیوی را کاهش دهد؟ شاید ساده به نظر برسد، اما حقیقت دارد. تغییر رژیم غذایی روتین به رژیم غذایی گیاهی، به معنای مصرف بیشتر غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، حبوبات (لوبیا، نخود و عدس)، آجیل های بدون نمک و روغن های سالم مانند روغن زیتون است. همچنین به معنای کاهش مصرف پروتئین حیوانی مانند لبنیات، گوشت و مرغ است. بهتر است که از دوران کودکی رژیم غذایی خود را به غذاهای غنی از فیبر و مواد مغذی تغییر دهید. رژیم غذایی رنگین کمان شامل انواع توت، آجیل و دانه ها فوق العاده هستند، اما گزینه های بسیار بیشتری مانند کینوا، انواع برنج و حبوبات در اختیار شماست تا از آنها استفاده کنید.

برای سلامت رژیم غذایی گیاهی، از غذاهای فرآوری شده که حاوی قندهای افزوده شده، چربی اشباع شده و سدیم بالایی هستند، اجتناب کنید. افراط در مصرف این مواد افزودنی می تواند عواقب جبران ناپذیری برای شما داشته باشد.

• استفاده از قند طبیعی در حد اعتدال، مناسب است. قند اضافی که مواد مغذی بسیار کمی دارد و می تواند قند خون را مختل کند و به مرور زمان، می تواند منجر به مشکلاتی مانند دیابت شود که می تواند به کلیه های شما آسیب برساند.

• چربی های اشباع شده، باعث افزایش کلسترول نامطلوب می شود و خطر بیماری قلبی، چاقی و مشکلات کلیوی را افزایش می دهد.

• سدیم بیش از حد و مصرف نمک می تواند فشار خون را افزایش و بیماری های قلبی و مشکلات کلیوی را افزایش می دهد.

5.آب کافی بنوشید.

هیچ قانون یکسانی برای میزان مصرف آب وجود ندارد. هیدراتاسیون مناسب به عواملی مانند سن، آب و هوا و شرایط سلامتی فرد بستگی دارد. نیازهای هر فرد در هیدراتاسیون متفاوت است، اما مراقب نوشیدنی های شیرین شده با قند و حاوی الکل باشید. این دو می‌توانند بر قند و فشار خون فرد تأثیر گذار باشد. با پزشک خود صحبت کنید تا هیدراتاسیون مناسب شما را تعیین کند.

6.مراقب داروهای ضد درد (مسکن ها) باشید.

معمولا داروهای مسکن بدون نسخه و به راحتی تهیه می شوند و می توانند مفید باشند، اما بدون خطر نیستند. استفاده طولانی مدت یا در دوزهای بالا می تواند به کلیه های سالم آسیب برساند. با این حال، بیماری های کلیوی ناشی از داروهای ضد درد، اغلب قابل پیشگیری است.

نحوه استفاده ایمن از مسکن ها چیست؟

• در مورد درد یا ناراحتی جسمی با پزشک خود صحبت کنید.

• مطمئن شوید که آنها در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله داروهای بدون نسخه، اطلاع دارند.

• توصیه های لازم آنان درباره مدیریت درد را دنبال کنید و قبل از استفاده از مسکن های بدون نسخه، برچسب هشدار آنها را بخوانید.

• از مصرف داروهای مسکن ترکیبی شامل آسپرین، استامینوفن و کافئین در یک قرص مانند نوافن برای مدت طولانی خودداری کنید.

10 عادت رایج که ممکن است به کلیه های شما آسیب برساند:

در اینجا فهرستی از ده عادت رایج که ممکن است متوجه آنها نباشید ولی به کلیه‌های شما آسیب می رساند، آورده شده است.

1.استفاده بیش از حد مسکن ها

داروهای مسکن بدون نسخه، مانند NSAID (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) و مسکن ها، ممکن است درد شما را کاهش دهند، اما می توانند به کلیه ها آسیب برسانند، به خصوص اگر قبلاً بیماری کلیوی داشته باشید. استفاده زیاد از NSAID ها را کاهش دهید.

2.سوء استفاده از نمکدان

رژیم های غذایی پر نمک سرشار از سدیم هستند که می تواند فشار خون را افزایش دهد و به کلیه های شما آسیب برساند. غذاهای خود را به جای نمک با گیاهان و ادویه جات طعم دار کنید. با گذشت زمان، ممکن است اجتناب از استفاده از نمک اضافه شده (سدیم) در غذاها آسان تر شود.

3.استفاده از غذاهای فرآوری شده

غذاهای فرآوری شده منابع مهم سدیم و فسفر هستند. بسیاری از افرادی که بیماری کلیوی دارند نیاز به محدود کردن فسفر در رژیم غذایی خود دارند. برخی از مطالعات نشان داده اند که دریافت زیاد فسفر از غذاهای فرآوری شده در افراد بدون بیماری کلیوی هم ممکن است برای کلیه ها و استخوان های آنها مضر باشد.

4.عدم نوشیدن آب کافی

مصرف آب کافی به کلیه ها کمک می کند تا سدیم و سموم را از بدن پاک کند. نوشیدن آب فراوان نیز یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از سنگ کلیه است. افراد مبتلا به مشکلات کلیوی یا نارسایی کلیه ممکن است نیاز به محدود کردن مصرف مایعات خود داشته باشند، اما برای اکثر افراد، نوشیدن 2-1.5 لیتر آب در روز کافی است.

5.عدم خواب کافی

استراحت خوب شبانه برای سلامت عمومی و کلیه ها بسیار مهم است. عملکرد کلیه ها توسط چرخه خواب و بیداری تنظیم می شود که به هماهنگی حجم کار کلیه ها در 24 ساعت کمک می کند.

6.مصرف بیش از حد گوشت

پروتئین حیوانی مقادیر زیادی اسید در خون تولید می کند که می تواند برای کلیه ها مضر باشد و باعث اسیدوز شود. وضعیتی که در آن کلیه ها نمی توانند اسید تولید شده را با سرعت کافی از بین ببرند. پروتئین برای رشد، نگهداری و ترمیم بدن مورد نیاز است، اما رژیم غذایی باید با میوه ها و سبزیجات متعادل شود.

7.خوردن بیش از حد مواد غذایی حاوی قند

قند منجر به چاقی شده و خطر ابتلا به فشار خون بالا و دیابت را افزایش می دهد که دو عامل اصلی بیماری کلیوی هستند. علاوه بر دسرها، شکر اغلب به غذاها و نوشیدنی هایی اضافه می شود که ممکن است آنها را «شیرین» ندانید. از مصرف چاشنی ها، غلات صبحانه و نان سفید که همگی منابع مضر شکر فرآوری شده هستند، خودداری کنید. هنگام خرید مواد غذایی بسته بندی شده به مواد تشکیل دهنده آن توجه کنید و از افزودن شکر به رژیم غذایی خود بپرهیزید.

8.استعمال سیگار و دخانیات

مطمئناً سیگار برای ریه ها و قلب شما مضر است. اما آیا می دانستید که سیگار کشیدن ممکن است برای کلیه ها نیز مضر باشد؟ در افرادی سیگاری احتمال بیشتری وجود دارد که پروتئین در ادرار داشته باشند که نشانه آسیب کلیه است.

9.نوشیدن الکل

مطالعات نشان می دهد که نوشیدن الکل خطر بیماری مزمن کلیوی را دو برابر می کند. افرادی که مشروبات الکلی می‌نوشند و سیگار می‌کشند، بیشتر در معرض مشکلات کلیوی هستند. افراد سیگاری که الکل مصرف می کنند، حدود پنج برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری و افرادی که الکل مصرف نمی کنند، در معرض ابتلا به بیماری های مزمن کلیوی هستند.

10.عدم تحرک کافی نشستن طولانی مدت و عدم تحرک کافی با ایجاد بیماری های کلیوی مرتبط است. اگرچه محققان هنوز نمی‌دانند که چرا و چگونه بی‌تحرکی یا فعالیت بدنی به طور مستقیم بر سلامت کلیه تأثیر می‌گذارد، اما مشخص است که فعالیت بدنی با بهبود فشار خون و متابولیسم گلوکز، که هر دو عامل مهم در سلامت کلیه‌ها هستند، مرتبط است.

علائم نارسایی کلیه چیست؟

• کاهش ادرار

• ادم اندام ها

• خستگی

• تنگی نفس

• حالت تهوع

• گیجی

• خارش

• سردرد

• گرفتگی عضلات

• افزایش فشار خون

• درد و تغییرات استخوان ها و مفاصل

• تغییر طعم دهان

• سوء تغذیه

• اضطراب و افسردگی

علائم نارسایی کلیه اغلب به کندی ایجاد می شوند، اما گاهی اوقات می توانند به طور ناگهانی ظاهر شوند. پزشکان نارسایی کلیه را زمانی تشخیص می‌دهند که کلیه‌ها با ظرفیت کمتر از 15% خود کار کنند. هنگامی که نارسایی کلیه رخ می دهد، معمولاً از از دست دادن تدریجی عملکرد در طول زمان ناشی می شود. ممکن است یک فرد نداند که نارسایی کلیه دارد مگر اینکه از طریق آزمایش متوجه شود.

در برخی موارد، فرد ممکن است آسیب حاد کلیه یا نارسایی حاد کلیه را تجربه کند. هنگامی که این اتفاق می افتد، علائم معمولا در عرض چند روز به آهستگی در طول زمان رخ می دهد. نارسایی حاد کلیه معمولاً از بیماری دیگر مانند سپسیس ناشی می شود. بسیاری از علائم به دلیل اورمی رخ می دهد، که به احتباس مواد زائد در بدن اشاره دارد که کلیه ها قادر به حذف آنها نیستند. اورمی می تواند علائم زیادی را در سراسر بدن ایجاد کند.

کاهش ادرار:

یکی از نشانه های نارسایی کلیه ها، کاهش برون ده ادرار است. کلیه ها نقش کلیدی در حذف مایعات از خون، فیلتر کردن مواد زائد از ادرار و دفع ادرار از بدن دارند. اگر کلیه ها به درستی کار نکنند، نمی توانند این کار را بخوبی انجام دهند.

ادم یا تورم اندام ها

نارسایی کلیه می تواند منجر به تورم در اندام ها شود. کلیه ها برای مدیریت مایعات در بدن ضروری هستند. اگر کلیه‌ها نتوانند مایعات اضافی را دفع کنند، در بدن تجمع یافته و منجر به تورم در مچ پا، دست‌ها و ساق پاها می‌شود.

خستگی

خستگی یکی از علائم شایع نارسایی کلیه است. کلیه ها اریتروپویتین را ترشح می کنند، هورمونی که برای ایجاد گلبول های قرمز لازم است. سطوح پایین گلبول های قرمز خون می تواند منجر به کم خونی شود. یکی از علائم اصلی کم خونی خستگی است.

تنگی نفس

افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است دچار تنگی نفس شوند.. عواملی که ممکن است در این امر نقش داشته باشند عبارتند از تجمع مایع در ریه ها، کم خونی و مشکلات قلبی عروقی، که این علائم ممکن است زمانی رخ دهد که کلیه ها توانایی خود را برای مدیریت مایعات از دست می دهند.

حالت تهوع

حالت تهوع در نارسایی کلیه شایع است. دلایل آن عبارتند از: اورمی، عدم تعادل الکترولیت ها و مصرف برخی از داروها. برخی از افراد ممکن است دچار عوارض معده مانند گاستروپاتی اورمیک شوند که دستگاه گوارش فوقانی را تحت تاثیر قرار می دهد.

گیجی

فرد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است دچار سردرگمی و مشکل در به خاطر سپردن امور یا تمرکز شود. یکی از دلایل این امر آنسفالوپاتی اورمیک است و موجب می شود که به دلیل کاهش عملکرد کلیه ها، سموم در مغز تجمع می یابند. سایر علل احتمالی می توانند استفاده از داروها، عدم تعادل الکترولیت ها، تجمع مایعات در بدن و التهاب باشد.

خارش پوست

نارسایی کلیه می تواند منجر به خارش اورمیک شده که با خارش پوست همراه است. کلیه ها بخشی از فرآیندی هستند که به مدیریت سطح هورمون پاراتیروئید در بدن کمک می کند. اگر سطح هورمون پاراتیروئید بیش از حد بالا باشد، می تواند منجر به خارش شود. سطوح بالای فسفر و خشکی پوست نیز می تواند باعث ایجاد احساس خارش در فرد شود. خارش مداوم می تواند بر توانایی فرد در خوابیدن، سلامت روان و کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد.

سردرد

سردرد ممکن است به دلیل تجمع سموم در مغز رخ دهد که به انسفالوپاتی اورمیک معروف است و در بین افرادی که تحت دیالیز قرار می گیرند، رایج است که احتمالاً در نتیجه تغییرات فشار خون و تغییر در تعادل الکترولیت هاست.

گرفتگی عضلات

گرفتگی عضلات، ضعف یا بی حسی می تواند با نارسایی کلیه رخ دهد. کلیه ها به تنظیم مواد معدنی و املاح مانند کلسیم، سدیم، فسفر و پتاسیم کمک می کنند. عدم تعادل این مواد می تواند منجر به گرفتگی عضلات و سایر علائم شود.

تاثیر بر فشار خون و قلب

از آنجایی که کلیه ها سطح مایعات را در بدن مدیریت می کنند، نقش کلیدی در تنظیم فشار خون دارند. همچنین هورمون های مورد نیاز برای تنظیم فشار خون را تولید می کنند. کاهش عملکرد کلیه ها ممکن است منجر به علائمی مانند افزایش فشار خون و مشکلات عملکرد قلب شود. افراد مبتلا به نارسایی کلیه در معرض خطر زیادی در بیماری های قلبی هستند.

مشکلات استخوانی و مفاصل

نقش کلیه ها در تولید و تنظیم هورمون ها برای استخوان ها ضروری است و اگر نتوانند این وظایف را انجام دهند، ممکن است فرد با پوکی استخوان و خشکی و درد مفاصل مواجه شود.

تغییر طعم دهان

تغییرات در تعادل الکترولیت‌ها و سایر عوامل می‌تواند باعث ایجاد مشکل شود. بر حس چشایی فرد تأثیر بگذارد. در برخی از تحقیقات، شامل 104 نفر مبتلا به بیماری مزمن کلیوی در مرحله نهایی، 28.7٪ از بیماران چشایی خود را از دست داده بودند، برخی دیگر طعم فلزی را در دهان گزارش کردند.

سوء تغذیه

سوءتغذیه می تواند افراد مبتلا به بیماری کلیوی را به دلایل مختلف تحت تاثیر قرار دهد. علائم بیماری کلیوی می تواند باعث ایجاد احساس ناخوشایندی در فرد شود. مشکلات کلیوی نیز می تواند بر حس چشایی فرد تأثیر بگذارد. این عوامل و عوامل دیگر می توانند منجر به کاهش اشتها شده و پیروی از یک رژیم غذایی منظم و مغذی را چالش برانگیز کنند.

اضطراب و افسردگی

نارسایی کلیه می تواند به طرق مختلف بر سلامت روان فرد تأثیر بگذارد که اضطراب و افسردگی چالش های رایج در این بیماری هستند. نیاز به درمان مزمن، نگرانی در مورد آینده و سایر عوامل می تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. علاوه بر این، مصرف دارو و تغییرات فیزیکی، مانند عدم تعادل الکترولیت، می تواند بر نحوه تفکر و احساس فرد تأثیر بگذارد. پزشک می تواند به فرد کمک کند تا سلامت روان خود را در حالی که با نارسایی کلیه زندگی می کند، مدیریت نماید.

منبع:

kidney

medicalnewstoday