دیالیز چیست؟ آیا دیالیز درد دارد؟ اگر دیالیز جواب ندهد چه میشود؟

دیالیز درد دارد؟چرا باید دیالیز کنم؟ اگر دیالیز نشوم چه می شود؟ مرگ در دیالیز چقدر محتمل است؟ بعد دیالیز چه بخوریم؟ بعد از دیالیز چه باید کرد؟ آیا با دیالیز کلیه برمیگردد؟ دیالیز تا چند سال جواب می دهد؟ دیالیز درد دارد؟ دیالیز در کما امکان پذیر است؟ بیمار تا چه مدت به دیالیز نیاز خواهد داشت؟ چه نوع دیالیزی در منزل میشود انجام داد؟ بعد از دیالیز چگونه میتوان زندگی کرد؟ و صد ها سوال دیگری که ممکن است یک بیمار دیالیزی با آنها مواجه شود متاسفانه منبع موثق و جامعی در اختیار بیماران برای پاسخگویی به این سوالات وجود نداشته است لذا در مقاله زیر تلاش کرده ایم به سوالات جدی و مهم آنها پاسخ دهیم.

آمار بیماران دیالیزی در ایران و جهان

آمار و ارقام مربوط به بیماران دیالیزی و صافی های همودیالیز از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این اطلاعات به ما کمک می‌کند تا وضعیت کنونی درمان نارسایی کلیه را بهتر درک کنیم.بر اساس آخرین گزارش‌های جهانی، تعداد بیماران مبتلا به نارسایی کلیه در حال افزایش است. بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO) و انجمن جهانی نارسایی کلیه (KDIGO):

آمار بیماران دیالیز در جهان:

تخمین زده می‌شود که در سال حدود 800 میلیون نفر در سراسر جهان به نارسایی کلیه مبتلا هستند و از این تعداد حدود 3.5 میلیون نفر تحت درمان دیالیز قرار دارند.

سهم انواع دیالیز از کل درمان دیالیز: از مجموع بیماران دیالیزی، تقریباً ۸۰ درصد از روش همودیالیز و ۲۰ درصد از روش دیالیز صفاقی استفاده می‌کنند.

رشد سالانه: برآورد می‌شود که تعداد بیماران دیالیزی در هر سال حدود ۶-۸ درصد افزایش یابد.

آمار بیماران دیالیزی در ایران:

در ایران، نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز به یکی از مسائل بهداشتی و درمانی جدی تبدیل شده است. بر اساس اطلاعات اخیر:

• تعداد بیماران دیالیزی: تعداد بیماران دیالیزی در ایران در سال ۱۴۰۲ به حدود 38 هزار نفر رسیده است.

• آمار بیماران دیالیز به تفکیک روش دیالیز: حدود ۹7 درصد از این بیماران از روش همودیالیز و 3 درصد از دیالیز صفاقی استفاده می‌کنند.

• روند رو به افزایش: برآورد می‌شود که تعداد بیماران دیالیزی در ایران هر سال به طور متوسط 7 درصد افزایش یابد.

اگر دیالیز جواب ندهد چه می شود؟

اگر دیالیز جواب ندهد، این مسئله به شدت وضعیت سلامتی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. دیالیز یک روش حیاتی برای تصفیه خون است که در افرادی که کلیه‌هایشان عملکرد مناسبی ندارند، استفاده می‌شود. اما در برخی موارد، ممکن است دیالیز نتواند نیازهای بدن را به طور کامل برآورده کند. در این صورت اگر دیالیز جواب ندهد عواقب و عوارض زیر ممکن است بروز دهد:

عدم تصفیه صحیح خون: اگر دیالیز کارآمد نباشد، مواد زائد و سموم در بدن تجمع می‌کنند که می‌تواند منجر به مسمومیت خون شود.

خطرات قلبی و عروقی: تجمع مواد زائد و عدم تعادل مایعات می‌تواند فشار خون را افزایش داده و به قلب آسیب برساند.

احساس ضعف و خستگی: افرادی که دیالیز مؤثر دریافت نمی‌کنند، ممکن است دچار خستگی شدید، ضعف، و کاهش اشتها شوند.

اورمی: در نهایت تجمع ماده سمی اوره در کنار افزایش بیش از حد برخی مواد مانند پتاسیم می تواند باعث به کما رفتن یا ایست قلبی بیمار شوند.

گزینه‌های جایگزین دیالیز:

اگر دیالیز به تنهایی مؤثر نباشد، پزشکان ممکن است گزینه‌هایی مانند مدیریت علائم با داروها، کنترل دقیق رژیم غذایی، و در برخی موارد پیوند کلیه را توصیه کنند.

در هر صورت، ضروری است که بیماران با تیم درمانی خود مشورت کنند تا بهترین راهکارها برای مدیریت وضعیت‌شان انتخاب شود.

حال بیمار بعد از دیالیز چگونه است؟

بعد از دیالیز، بسیاری از بیماران احساس بهتری دارند زیرا مواد زائد و مایعات اضافی از خونشان حذف شده‌اند. با این حال، برخی افراد ممکن است علائمی مانند خستگی، ضعف، سردرد، یا گرفتگی عضلات را تجربه کنند. این علائم معمولاً موقتی هستند و به‌مرور زمان و با عادت کردن به جلسات دیالیز کاهش می‌یابند.

تغذیه مناسب، استراحت کافی و مشاوره منظم با پزشک می‌تواند به بهبود حال عمومی بیمار بعد از دیالیز کمک کند و کیفیت زندگی را افزایش دهد.

برای اینکه بعد از دیالیز حالتان بهتر باشد، چند کار ساده می‌تواند کمک‌کننده باشد:

به بدن خود استراحت دهید: دیالیز برای بدن کمی خسته‌کننده است؛ پس بعد از آن، استراحت کوتاهی داشته باشید. به بدن‌تان فرصت دهید تا انرژی‌اش را بازیابی کند.

آب کافی بنوشید، اما نه بیش از حد: بسته به توصیه پزشک، ممکن است نیاز باشد که مصرف مایعات‌تان را محدود کنید. کمی آب بنوشید تا بدن‌تان رطوبت لازم را داشته باشد، ولی زیاده‌روی نکنید.

رژیم غذایی مناسب: بعد از دیالیز بدن به تعادل الکترولیت‌ها و مواد مغذی نیاز دارد. غذاهای سالم و سبک بخورید، مثل میوه‌ها و سبزیجات مناسب یا منابع پروتئین که پزشک‌تان توصیه کرده است.

آرامش و استراحت ذهنی: بعد از دیالیز، ممکن است احساساتتان کمی به هم ریخته باشد. نفس عمیق بکشید، مدتی به موسیقی آرام‌بخش گوش دهید یا فعالیت‌هایی مثل مدیتیشن را امتحان کنید تا ذهن‌تان هم به آرامش برسد.

حرکات کششی و ورزش سبک: اگر بدن‌تان اجازه می‌دهد، بعد از مدتی استراحت، حرکات کششی یا کمی قدم‌زنی می‌تواند به رفع گرفتگی‌های عضلانی کمک کند.

با این راهکارها، ممکن است احساس بهتری بعد از دیالیز داشته باشید و راحت‌تر روزتان را ادامه دهید.

آیا با دیالیز کلیه برمی‌گردد؟

اگر نارسایی کلیه به دلیل مشکلات حاد و قابل برگشت باشد، کلیه‌ها ممکن است با بهبود شرایط اولیه، به عملکرد طبیعی خود بازگردند. اما در اکثر موارد، دیالیز به عنوان یک راهکار دائمی تا زمان پیوند کلیه ادامه دارد. پس لازم است ابتدا بدانید به چه دلیلی کلیه های شما آسیب دیده؟ آیا این آسیب حاد است یا مزمن و میزان و مقدار آسیب تا چه اندازه است؟ بطور مثال اگر آسیب شما از نوع مزمن بوده و میزان فیلتراسیون کلیه ها تا 15 میلی لیتر در دقیقه کاهش یافته باشد، کلیه ها با دیالیز بر نمی گردند. لذا دیالیز به تنهایی نمی‌تواند باعث بهبود یا بازگشت عملکرد طبیعی کلیه‌ها شود. این روش درمانی به عنوان یک راهکار موقت یا دائمی برای تصفیه خون در بیمارانی که کلیه‌هایشان به درستی کار نمی‌کند، استفاده می‌شود. هدف دیالیز، جایگزینی عملکرد کلیه‌ها و حفظ تعادل بدن است، اما عملکرد اصلی کلیه را بازنمی‌گرداند.

دیالیز چیست و چطور انجام می‌شود؟

دیالیز به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: همودیالیز یا همان دیالیز خونی و دیالیز صفاقی یا همان دیالیز شکمی.

همودیالیز: در این روش، خون شما به یک دستگاه بیرونی به نام ماشین دیالیز هدایت می‌شود که در آن توسط یک صافی یا فیلتر با نام صافی دیالیز تصفیه شده و دوباره به بدن شما برمی‌گردد.

دیالیز صفاقی: در این روش، مایعی به داخل شکم شما وارد می‌شود و مواد زائد را از خون عبوری در عروق داخل شکم جذب می‌کند. هر دو روش درمانی در اینجا توضیح داده شده‌اند.

چه زمانی دیالیز لازم است؟

اگر کلیه های شما دیگر مواد زائد و مایعات کافی را برای حفظ سلامتی شما از خون شما خارج نمی کند، به دیالیز نیاز دارید. این معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که تنها 10 تا 15 درصد از عملکرد کلیه شما باقی مانده باشد. ممکن است علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، تورم و خستگی داشته باشید. با این حال، حتی اگر هنوز این علائم را نداشته باشید، باز هم می توانید سطح بالایی از مواد زائد در خون خود داشته باشید که ممکن است برای بدن شما سمی باشد. پزشک بهترین فردی است که به شما می گوید چه زمانی باید دیالیز را شروع کنید.

کراتینین چند نیاز به دیالیز دارد؟

میزان کراتینین خون مهمترین شاخص عملکرد کلیه است و از روی آن می توان سلامت کلیه ها یا وجود بیماری کلیه را قضاوت کرد لذا برای بررسی سلامت کلیه‌ها باید آزمایش کراتینین انجام شود. محدوده نرمال کراتینین خون بین 0.7 میلی گرم در دسی لیتر تا 1.3 میلی گرم در دسی لیتر در آقایان و 0.6 میلی گرم در دسی لیتر تا 1.1 میلی گرم در دسی لیتر در خانم ها است. صرف افزایش کراتینین نمی تواند دلیلی برای دیالیزی بودن بیمار برای همیشه باشد بلکه میزان دفع ادرار در 24 ساعت و میزان پروتئین احتمالی موجود در ادرار شاخص هایی هستند که از روی آنها برای شروع دیالیز برای همیشه قضاوت صورت می گیرد. در مواقع افزایش بیش از اندازه کراتینین ممکن است بیمار به صورت موقت دیالیز شود تا بررسی های بیشتر صورت گیرد.

دیالیز چگونه کار می کند؟

دیالیز روشی است که در آن از دستگاه دیالیز و یک فیلتر مخصوص به نام کلیه مصنوعی یا صافی (فیلتر) برای تمیز کردن خون شما استفاده می شود. برای رساندن خون شما به دیالیز، پزشک باید یک دسترسی یا ورودی به رگ های خونی شما ایجاد کند. این کار با جراحی جزئی، معمولاً روی بازوی شما انجام می شود. یا گاهی از موارد از کتتر دائم یا موقت دیالیز یا همان شالدون برای ایجاد دسترسی عروقی استفاده می کنند ممکن است آنرا در گردن، کشاله ران، یا روی سینه کاربگذارند. که البته بهترین دسترسی عروقی دائمی فیستول (AVF) شریانی – وریدی است. برای اطلاعات بیشتر در مورد دسترسی عروقی ، روی آن کلیک کنید

همودیالیز چگونه خون من را تمیز می کند؟

صافی یا فیلتر دارای دو قسمت است، یکی برای خون شما و دیگری برای مایع شستشو به نام محلول دیالیز. یک غشای نازک این دو قسمت را از هم جدا می کند که در حال حاضر هالوفایبر نام دارد. سلول‌های خون، پروتئین و سایر چیزهای مهم در خون شما باقی می‌مانند، زیرا برای عبور از غشاء بسیار بزرگ هستند. مواد زائد کوچکتر موجود در خون مانند اوره، کراتینین، پتاسیم، فسفر به مقدار اندک و مایع اضافی از غشاء عبور کرده و شسته می شوند.

همودیالیز چگونه انجام می‌شود؟

آماده شدن برای همودیالیز

قبل از شروع همودیالیز، نیاز دارید که یک رگ خونی مخصوص در بازوی شما ایجاد شود. این رگ که به آن فیستول می‌گویند، با اتصال یک شریان به یک ورید به وجود می‌آید. این رگ بزرگتر و قوی‌تر می‌شود و کمک می‌کند خون راحت‌تر به دستگاه دیالیز منتقل شده و دوباره به بدن شما برگردد.

عمل ایجاد فیستول معمولاً ۴ تا ۸ هفته قبل از شروع دیالیز انجام می‌شود تا زمان برای بهبود پوست و بافت‌های اطراف آن وجود داشته باشد.

اگر رگ‌های شما کوچک یا باریک باشند، یک لوله مصنوعی به نام گرافت ممکن است جایگزین فیستول شود.

در مواقع اضطراری یا به صورت موقت، ممکن است یک لوله کوچک در گردن شما قرار داده شود که به آن کاتتر می‌گویند.

فرآیند همودیالیز

برای انجام همودیالیز، بیشتر افراد نیاز به ۳ جلسه در هفته دارند که هر جلسه حدود ۴ ساعت طول می‌کشد. این کار می‌تواند در بیمارستان یا در خانه انجام شود هر چند که در حال حاضر دیالیز خونی خانگی در ایران راه اندازی نشده است.

دو سوزن نازک به فیستول یا گرافت شما وصل می‌شود. یکی از سوزن‌ها خون شما را به دستگاهی به نام صافی دیالیز منتقل می‌کند و دیگری خون فیلترشده را به بدن شما بازمی‌گرداند. صافی دیالیز شامل یک سری لوله های توخالی کنار هم است که مواد زائد را از خون جدا می‌کنند.

در طول درمان، شما می‌توانید روی یک مبل راحتی یا تخت بنشینید یا دراز بکشید و به مطالعه، گوش دادن به موسیقی یا خوابیدن بپردازید. همودیالیز درد ندارد، اما ممکن است احساس سرگیجه یا کرامپ عضلانی کنید که به دلیل تغییرات سریع در سطح مایعات خون است.

پس از اتمام درمان، سوزن‌ها برداشته می‌شوند و محل آن‌ها با یک چسب بسته می‌شود. اگر در بیمارستان دیالیز شده باشید، به طور معمول می‌توانید بعد از آن به خانه برگردید. شاید در این حین، با خود فکر کرده باشید که این دستگاه دیالیز چطور کار می‌کند؟

دستگاه دیالیز چیست؟

به عنوان فردی که مسئولیت نظارت بر دستگاه‌ها را برعهده دارم، می‌خواهم به تعدادی از سوالاتی که ممکن است برایتان پیش آمده باشد پاسخ دهم تا بیشتر با عملکرد دستگاه دیالیز آشنا شوید.

دستگاه دیالیز چه کاری برای من انجام می‌دهد؟

دستگاه دیالیز، مایعی به نام دیالیزیت را مخلوط و نظارت می‌کند. این مایع به حذف مواد زائدی که بدن شما به آن نیازی ندارد کمک می‌کند و همچنین به تنظیم الکترولیت‌ها و مواد معدنی در بدن کمک می‌کند. دستگاه همچنین جریان خون شما را در زمانی که خارج از بدنتان است کنترل می‌کند. شاید گاهی صدای زنگ دستگاه را بشنوید. این زنگ به ما می‌گوید که چیزی نیاز به بررسی دارد.

گالن های پلاستیکی جلوی دستگاه چیست؟

این گالن ها حاوی مایعاتی هستند که برای مخلوط کردن محلول دیالیز(دیالیزیت) استفاده می‌شوند. دستگاه این مایعات را که شامل محلول اسیدی، بی‌کربنات و آب خالص است مخلوط می‌کند. محلول اسیدی حاوی الکترولیت‌ها و مواد معدنی است که گاهی آن را "اسید" می‌نامند. بی‌کربنات یا همان "بیکرب" مثل جوش شیرین است. این دو با آب خالص در دستگاه مخلوط می‌شوند. در طول دیالیز، دیالیزیت و خون شما از دیالیزر عبور می‌کنند، ولی هیچ‌وقت به هم نمی‌رسند. محلول دیالیز تازه وارد صافی دیالیز می‌شود و ناخالصی‌ها از خونتان به محلول دیالیز منتقل می‌شود. در نهایت، محلول دیالیز پر از مواد زائد به فاضلاب منتقل می‌شود.

خون من چطور وارد و خارج از بدنم می‌شود؟

لوله‌های مخصوص، خون شما را از دسترسی‌تان به فیلتر دیالیز منتقل می‌کنند. این لوله‌ها از طریق پمپ خون هدایت می‌شوند که در حرکت دایره‌ای می‌چرخد. این حرکت خون شما را از دیالیزر عبور داده و دوباره به بدنتان برمی‌گرداند.

درون سرنگی که به دستگاه وصل است چیست؟

خون وقتی از لوله‌ها عبور می‌کند، ممکن است لخته شود. برای جلوگیری از این مشکل، پرستار به شما دارویی به نام هپارین می‌دهد. مقدار این دارو را پزشکتان تعیین می‌کند و سپس در سرنگ ریخته شده و در دستگاه قرار می‌گیرد. دستگاه به صورت دقیق هپارین را به لوله‌های خون وارد می‌کند تا از لخته شدن خونتان جلوگیری کند.

دستگاه چطور ایمنی مرا حفظ می کند؟

یکی از مشکلاتی که ممکن است پیش بیاید ورود هوا به لوله‌های خون است. برای جلوگیری از این اتفاق، لوله‌های خون دارای دو تله هوا هستند؛ یکی قبل از دیالیزر و دیگری بعد از آن. این تله‌ها هر هوایی که وارد سیستم شود را به دام می‌اندازند. اگر هوا از این تله‌ها عبور کند، دستگاه به‌صورت خودکار جریان خون را قطع کرده و هشدار می‌دهد تا ما هوا را از سیستم خارج کنیم.

چرا این همه زنگ هشدار وجود دارد؟

دستگاه به‌صورت مداوم فشار خون شما در لوله‌ها و صافی دیالیز را کنترل می‌کند. همچنین جریان خون، دما و ترکیب مناسب محلول دیالیز را نیز نظارت می‌کند. اگر هر چیزی از محدوده عادی خارج شود، دستگاه با صدای زنگ، چراغ‌های چشمک‌زن و توقف جریان خون یا محلول دیالیز ما را آگاه می‌کند. همچنین فشار خون شما را کنترل می‌کند و در صورت بالا یا پایین بودن فشار، هشدار می‌دهد. البته وقتی وقت رفتن به خانه باشد هم زنگ هشدار به صدا درمی‌آید.

آیا می‌خواهید بیشتر بدانید؟

شاید این توضیحات همه سوالات شما را پاسخ ندهد. به همین دلیل شما را تشویق می‌کنم تا هر سوالی که دارید از ما یا پرسنل مرکز دیالیز خود بپرسید. پرستاران با خوشحالی هر سوالی که دارید را پاسخ خواهند داد. هر چه بیشتر بدانید، احساس آرامش بیشتری نسبت به درمان‌های خود خواهید داشت.

همودیالیز کجا انجام می شود؟

دیالیز را می توان در بیمارستان، در یک مرکز دیالیز خارج از بیمارستان یا در خانه انجام داد. شما و پزشک تان بر اساس وضعیت بالینی تان و خواسته های شما تصمیم می گیرید که کدام مکان بهترین است. هر چند که در ایران هنوز امکان انجام دیالیز خونی در خانه فراهم نیست و شاید در آینده نه چندان دور فراهم شود.

هر همودیالیز چقدر طول می کشد؟

در یک مرکز دیالیز، همودیالیز معمولاً 3 بار در هفته و هر بار حدود 4 ساعت انجام می شود. پزشک نسخه ای به شما می دهد که به شما می گوید به چه مقدار درمان نیاز دارید. مطالعات نشان داده اند که دریافت مقدار مناسب همودیالیز سلامت کلی شما را بهبود می بخشد، شما را از بیمارستان دور نگه می دارد و به شما امکان می دهد طولانی تر زندگی کنید. تیم مراقبت همودیالیز شما درمان شما را با آزمایشات ماهانه زیر نظر خواهد داشت تا مطمئن شود که شما مقدار مناسب همودیالیز را دریافت می کنید. یکی از اقداماتی که تیم مراقبت از همودیالیز شما ممکن است از آن استفاده کند، نسبت کاهش اوره (URR) نام دارد. معیار دیگر Kt/V (تلفظ kay tee روی vee) نام دارد. از تیم مراقبت همودیالیز خود بپرسید که از چه معیاری استفاده می کنند و مقدار آن معیار برای شما چقدر است.

برای اطمینان از اینکه شما به اندازه کافی دیالیز شده اید:

*Kt/V شما باید حداقل 1.2 یا بیشتر باشد

*URR شما باید حداقل 65 درصد باشد.

حواستان باشد این مدت زمان بسیار بسیار مهم است و بطور مستقیم روی کیفیت زندگی و طول عمر شما تاثیر می گذارد لذا هر یک دقیقه که از این مدت کاسته شود به همان میزان اوره، کراتینین و سایر مواد سمی در بدن شما انباشته شده و عوارض بسیاری را برایتان ایجاد می کند.

آیا باید رژیم غذایی خاصی داشته باشم؟

آره. به طور کلی، به بیماران دیالیزی توصیه می شود مصرف پروتئین خود را افزایش دهند و میزان پتاسیم، فسفر، سدیم و مایعات را در رژیم غذایی خود محدود کنند. بیماران مبتلا به دیابت یا سایر شرایط درمانی ممکن است محدودیت های رژیم غذایی بیشتری داشته باشند. مهم است که با متخصص تغذیه در مورد نیازهای رژیم غذایی خود صحبت کنید.تیم مراقبت همودیالیز شما، درمان شما را با انجام آزمایش‌های ماهانه تحت نظر دارند تا مطمئن شود که شما مقدار مناسب دیالیز را دریافت می‌کنید و به اهداف رژیم غذایی خود می‌رسید.توجه داشته باشید مصرف به اندازه آب و جلوگیری از اضافه وزن بیش از حد مجاز یکی از عوامل موثر بر مرگ و میر بیماران دیالیزی است. برای اطلاعات بیشتر در مورد تغذیه و دیالیز روی آن کلیک کنید. برای اطلاعات بیشتر در مورد خود نتایج آزمایشات روی آن کلیک کنید.

آیا دیالیز می تواند بیماری کلیوی من را درمان کند؟

در برخی موارد نارسایی ناگهانی یا حاد کلیه، دیالیز ممکن است فقط برای مدت کوتاهی مورد نیاز باشد تا زمانی که کلیه ها بهتر شوند. با این حال، زمانی که بیماری مزمن کلیه با گذشت زمان به نارسایی کلیه پیشرفت می کند، کلیه های شما بهتر نمی شوند و تا پایان عمر به دیالیز نیاز خواهید داشت مگر اینکه بتوانید پیوند کلیه دریافت کنید. لذا دیالیز یک درمان نگهدارنده محسوب می شود به همین دلیل آن را درمان جایگزین کلیه (kidney Replacement Therapy) می نامند.

آیا دیالیز درد دارد؟

خود دیالیز درد ندارد ولی اگر به تازگی همودیالیز خود را شروع کرده اید، سوزن هایی که در فیستول یا گرفت(رگ مصنوعی) شما وارد می شود ممکن است ناراحت کننده باشد. اکثر بیماران به موقع به این کار عادت می کنند. تیم مراقبت همودیالیز شما اطمینان حاصل خواهد کرد که شما در طول درمان تا حد امکان راحت هستید. درد دیالیز سوالی است که اکثر افراد دیالیزی که به تازگی همودیالیز خود را شروع کرده اند در ذهن خود دارند و این موضو باعث ایجاد ترس و سردرگمی می شود ولی باید بدانید که بجز وارد کردن سوزن به دسترسی عروقی فرایند همودیالیز درد نداشته و جای نگرانی نیست. مطالعه و آموزش می تواند بخش بزرگی از ترس های شما را برطرف نماید. علائمی مانند گرفتگی عضلات، سردرد، حالت تهوع یا سرگیجه شایع نیستند، اما اگر هر یک از آنها را دارید، از تیم مراقبت همودیالیز خود بپرسید که آیا که آیا موارد زیر می توانند به شما کمک کنند.

* سرعت دفع مایعات را کاهش دهید، که می تواند زمان همودیالیز شما را افزایش دهد.

*مقدار سدیم همودیالیز خود را افزایش دهید.

*داروهای فشار خون بالا را چک کنید.

*وزن خشک یا وزن مورد نظر خود را تنظیم کنید.

*محلول دیالیز را کمی خنک کنید.

*از داروی خاصی برای جلوگیری از افت فشار خون در حین همودیالیز استفاده کنید.

شما می توانید با فالو کردن به خودتان کمک کنید رژیم غذایی و میزان مایعات شما نیاز به برداشتن مایعات بیش از حد در طول دیالیز یکی از مواردی است که ممکن است در طول درمان احساس ناراحتی کنید.

دیالیز و مرگ چه ارتباطی با هم دارند؟

دیالیز می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به نارسایی کلیوی کمک کند اما نمی‌تواند بیماری آنها را درمان کند. نارسایی کلیوی یک بیماری پیشرونده است و با گذشت زمان، وقتی کلیه‌ها عملکرد خود را از دست بدهند دیالیز تنها راه نجات است. در صورت کفایت و کیفیت خوب انجام دیالیز بیمار سالیان سال می تواند با کیفیت مناسبی به زندگی خود ادامه دهد.مطالعات اخیر در مورد مرگ و میر در بیماران دیالیزی نشان داده‌اند که میزان مرگ و میر در بیماران دیالیزی در حال کاهش است. این کاهش به دلیل عوامل مختلفی مانند بهبود روش‌های دیالیز، تشخیص زودهنگام نارسایی کلیوی و درمان‌های بهتر برای بیماری‌های زمینه‌ای است.

دیالیز تا چند سال جواب می‌دهد؟

مدت زمانی که همودیالیز برای یک بیمار مؤثر است، می‌تواند متفاوت باشد و به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله وضعیت کلی سلامت بیمار، نوع دیالیز، و نحوه مراقبت از خود. بسیاری از بیماران می‌توانند تا سال‌ها (حتی بیش از 2۰ سال) با دیالیز زندگی کنند. با این حال، هدف اصلی این روش درمانی افزایش کیفیت زندگی و پایداری وضعیت بیمار تا زمان پیوند کلیه یا بهبود وضعیت کلیوی است. مشاوره منظم با پزشک و پیروی از دستورات درمانی می‌تواند به افزایش عمر دیالیز کمک کند.

عوامل موثر بر طول عمر بیماران دیالیزی کدامند؟

در حالی که دیالیز نمی‌تواند بیماری کلیه را درمان کند، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بیماران دیالیزی کمک کند. تحقیقات نشان داده است که بیماران دیالیزی که به خوبی تحت درمان قرار می‌گیرند و سایر بیماری‌های زمینه‌ای ندارند، می‌توانند سالیان سال به حیات خود ادامه دهند.

دیالیز موقت چیست؟

دیالیز موقت یا همودیالیز موقت، یک روش درمانی است که به پاکسازی خون از مواد زائد، سموم و مایعات اضافی کمک می‌کند، زمانی که کلیه‌ها به‌طور موقت نمی‌توانند وظیفه خود را انجام دهند. این روش اغلب در شرایط اضطراری یا وقتی که بیمار نیاز به حمایت فوری و کوتاه‌مدت کلیوی دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دیالیز موقت در چه شرایطی استفاده می‌شود؟

دیالیز موقت می‌تواند در شرایط زیر ضروری باشد:

نارسایی حاد کلیه: اگر کلیه‌ها به‌طور ناگهانی عملکرد خود را از دست بدهند، دیالیز موقت می‌تواند به‌عنوان یک راه حل فوری برای پاکسازی خون استفاده شود.

مسمومیت شدید: زمانی که مواد سمی وارد بدن می‌شوند و کلیه‌ها قادر به حذف آنها نیستند، دیالیز موقت می‌تواند کمک‌کننده باشد.

عوارض کلیوی در دوران بارداری: اگر در دوران بارداری نارسایی کلیه رخ دهد، دیالیز موقت ممکن است جان مادر و کودک را نجات دهد.

آماده‌سازی برای دیالیز دائمی: در برخی موارد، دیالیز موقت تا زمانی که بیمار برای دیالیز دائمی آماده شود، انجام می‌شود.

دیالیز موقت همان دیالیز از گردن است؟

در دیالیز موقت، از یک کاتتر موقت استفاده می‌شود که به یکی از وریدهای بزرگ مانند ورید فمورال یا ژوگولار وارد می‌شود. ورید ژوگولار در گردن قرار دارد لذا بطور عامیانه به آن دیالیز از گردن هم می گویند این کاتتر به دستگاه دیالیز متصل شده و خون را فیلتر می‌کند تا مواد زائد و مایعات اضافی از بدن خارج شوند. این روش تا زمانی ادامه دارد که وضعیت بیمار بهبود یابد یا تصمیم‌گیری درباره درمان‌های طولانی‌مدت صورت گیرد.

چه زمانی به دیالیز موقت نیاز است؟

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به نارسایی حاد کلیه، مسمومیت شدید، یا مشکلات کلیوی در دوران بارداری مبتلا شدید، دیالیز موقت ممکن است یک راهکار فوری و موثر باشد. با مشاوره با پزشک متخصص، می‌توانید بهترین روش درمانی را انتخاب کنید.

آیا بیماران دیالیزی می توانند سفر کنند؟

آره. مراکز دیالیز در هر بخش از ایالات متحده و در بسیاری از کشورهای خارجی قرار دارند.قبل از سفر، باید برای درمان دیالیز در مرکز دیگری وقت بگیرید. کارکنان مرکز شما ممکن است بتوانند به شما در تنظیم این قرار کمک کنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد سفر با دیالیز روی آن کلیک کنید.

حال بیمار بعد از دیالیز چگونه است؟

بعد از دیالیز، بسیاری از بیماران احساس بهتری دارند زیرا مواد زائد و مایعات اضافی از خونشان حذف شده‌اند. با این حال، برخی افراد ممکن است علائمی مانند خستگی، ضعف، سردرد، یا گرفتگی عضلات را تجربه کنند. این علائم معمولاً موقتی هستند و به‌مرور زمان و با عادت کردن به جلسات دیالیز کاهش می‌یابند. تغذیه مناسب، استراحت کافی و مشاوره منظم با پزشک می‌تواند به بهبود حال عمومی بیمار بعد از دیالیز کمک کند و کیفیت زندگی را افزایش دهد.

برای اینکه بعد از دیالیز حالتان بهتر باشد، چند کار ساده می‌تواند کمک‌کننده باشد:

به بدن خود استراحت دهید: دیالیز برای بدن کمی خسته‌کننده است؛ پس بعد از آن، استراحت کوتاهی داشته باشید. به بدن‌تان فرصت دهید تا انرژی‌اش را بازیابی کند.

آب کافی بنوشید، اما نه بیش از حد: بسته به توصیه پزشک، ممکن است نیاز باشد که مصرف مایعات‌تان را محدود کنید. کمی آب بنوشید تا بدن‌تان رطوبت لازم را داشته باشد، ولی زیاده‌روی نکنید.

رژیم غذایی مناسب: بعد از دیالیز بدن به تعادل الکترولیت‌ها و مواد مغذی نیاز دارد. غذاهای سالم و سبک بخورید، مثل میوه‌ها و سبزیجات مناسب یا منابع پروتئین که پزشک‌تان توصیه کرده است.

آرامش و استراحت ذهنی: بعد از دیالیز، ممکن است احساساتتان کمی به هم ریخته باشد. نفس عمیق بکشید، مدتی به موسیقی آرام‌بخش گوش دهید یا فعالیت‌هایی مثل مدیتیشن را امتحان کنید تا ذهن‌تان هم به آرامش برسد.

حرکات کششی و ورزش سبک: اگر بدن‌تان اجازه می‌دهد، بعد از مدتی استراحت، حرکات کششی یا کمی قدم‌زنی می‌تواند به رفع گرفتگی‌های عضلانی کمک کند.

با این راهکارها، ممکن است احساس بهتری بعد از دیالیز داشته باشید و راحت‌تر روزتان را ادامه دهید.

زندگی با دیالیز

یک سوال شایع اینست که آیا بیماران دیالیزی می توانند کار کنند؟ پاسخ بله است. بسیاری از بیماران دیالیزی پس از اینکه به دیالیز عادت کردند به کار خود ادامه می دهند یا به سر کار باز می گردند. اگر کار شما کار بدنی زیادی دارد (بلند کردن اجسام سنگین، حفاری و غیره)، ممکن است لازم باشد وظایف خود را تغییر دهید. بسیاری از کسانی که دیالیز می‌شوند همچنان به زندگی باکیفیت خود ادامه می‌دهند. اگر از بقیه لحاظ سالم باشیم، با وجود دیالیز می‌توان این کارها را انجام داد: کار یا تحصیل، رانندگی، ورزش، شنا و سفر. برخی افراد شاید سال‌ها با دیالیز سر کنند اگرچه نداشتن کلیه‌های سالم فشار زیادی را به بدن آن‌ها وارد می‌‌‌کند. با این وجود، امید به زندگی در کسانی که دیالیز می‌شوند طی دهه اخیر خیلی بهتر شده است و امید آن می‌رود که در آینده باز هم بهتر شود.

همودیالیز و ورزش

بیمارانی که در حین دیالیز به ورزش‌های سبک می‌پردازند، از نظر بدنی آمادگی بیشتری دارند و کمتر به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارند. مطالعه‌ای گسترده توسط دانشگاه فنی مونیخ (TUM) نشان می‌دهد که برنامه‌های ورزشی باید به صورت استاندارد به بیماران دیالیزی ارائه شود.

در ایالات متحده حدود 558,000 نفر و در آلمان حدود 80,000 نفر به طور مرتب دیالیز می‌شوند. این بیماران اغلب مشکلات دیگری نظیر دیابت و بیماری قلبی دارند. به گفته پروفسور مارتین هال از TUM، محدودیت‌های ناشی از بیماری و زمان صرف شده برای دیالیز باعث می‌شود که این بیماران کمتر به ورزش بپردازند.

در این مطالعه، تقریباً 1000 بیمار در 21 مرکز دیالیز در آلمان شرکت کردند و نتایج در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد. نیمی از شرکت‌کنندگان حداقل یک بار و به طور ایده‌آل سه بار در هفته جلسات ورزشی همراه با دیالیز انجام دادند. این جلسات شامل 30 دقیقه تمرین استقامتی و 30 دقیقه تمرینات با وزنه و کش مقاومتی بود.

پس از یک سال، سلامت شرکت‌کنندگان فعال بهبود قابل توجهی داشت، در حالی که وضعیت گروه کنترل بدتر شده بود. شرکت‌کنندگان فعال به طور مستقل‌تر قادر به انجام کارهای روزمره بودند. همچنین، میزان بستری شرکت‌کنندگان فعال به طور متوسط به دو روز کاهش یافت، در حالی که این میزان برای گروه کنترل پنج روز بود. تمرینات ایزومتریک نیز در کاهش فشار خون موثرتر بودند. برای مطالعه بیشتر به مطلب بهبود کیفیت زندگی بیماران دیالیزی با ورزش مراجعه کنید.

همودیالیز و تعدد زیاد داروها

مطالعه‌ای در مورد بیماران دیالیزی نشان داد که تعداد زیاد داروهای مصرفی می‌تواند اثرات منفی بر روی آنها داشته باشد، از جمله عوارض جانبی و احساس ناخوشایند نسبت به مصرف داروها. بیماران اغلب داروها را به عنوان یک معضل ضروری می‌دانند و معمولاً اثرات مثبت آنها را مستقیماً احساس نمی‌کنند. محققان توصیه می‌کنند که نفرولوژیست‌ها و بیماران به طور مشترک تأثیر منفی داروها را ارزیابی کرده و تصمیمات بهینه برای درمان بگیرند تا کیفیت زندگی بیماران بهبود یابد. برای اطلاعات بیشتر مطلب دیالیز و تعدد داروهای بیماران را مطالعه کنید

پیشگیری از کاهش بیش از حد مایعات در همودیالیز

بیماران دیالیزی ممکن است دچار هایپوولمی (کاهش حجم خون) شوند که می‌تواند به دلیل محدودیت مایعات، از دست دادن خون و اولترافیلتراسیون باشد. برای پیشگیری، باید میزان مایعات دریافتی و دفعی، وزن قبل و بعد از دیالیز، فشار خون و نبض، و نتایج آزمایشات را به دقت پایش کرد. همچنین، مصرف صحیح داروها و استفاده از تزریقات وریدی در صورت لزوم، می‌تواند به حفظ تعادل مایعات و جلوگیری از کاهش حجم خون کمک کند. برای مطالعه بیشتر به مطلب پیشگیری از هایپوولمی در بیماران تحت همودیالیز مراجعه کنید.

باورهای غلط درباره دیالیز:

1 : تنها گزینه در درمان دیالیز این است که حداقل سه بار در هفته به مدت چند ساعت به یک مرکز دیالیز بروید. 

واقعیت: دیالیز را می توان به روش های مختلفی انجام داد: شما می توانید همودیالیز را انجام دهید که در یک مرکز دیالیز، یک بیمارستان یا حتی در منزل انجام می شود. یا می توانید دیالیز صفاقی را که در خانه امکانپذیر است، انجام دهید. شما و پزشکتان بر اساس وضعیت پزشکی و خواسته هایتان تصمیم می گیرید که کدام نوع دیالیز و کجا برای شما بهترین است.

باور نادرست 2 : همودیالیز دردناک است.

 واقعیت: اگر تحت درمان با همودیالیز هستید، ممکن است هنگام وارد کردن سوزن ها در فیستول یا گرفت کمی درد و سوزش احساس کنید، اما اکثر بیماران معمولاً هیچ مشکل دیگری ندارند. درمان دیالیز بدون درد است. با این حال، برخی از بیماران ممکن است افت فشار خون داشته باشند که می تواند منجر به حالت تهوع، استفراغ، سردرد یا گرفتگی عضلات شود. با این حال، اگر مراقب رژیم غذایی و محدودیت مایعات خود باشید، می توان از این عوارض جلوگیری کرد.

باور نادرست 3 : همودیالیز حکم اعدام است.

 واقعیت: خیر، دیالیز حبس ابد است. هنگامی که شما، خانواده و پزشکتان تصمیم می گیرید که زمان آن فرا رسیده است که دیالیز را آغاز کنید.

برای فهمیدم سایر باورهای اشتباه مطلب باورهای نادرست در دیالیز را مطالعه کنید.

دیالیز صفاقی چیست؟ و چگونه انجام می‌شود؟

انواع دیالیز صفاقی

دیالیز صفاقی دو نوع اصلی دارد:

دیالیز صفاقی متحرک مداوم (CAPD): در این روش، خون شما چندین بار در طول روز فیلتر می‌شود.

دیالیز صفاقی خودکار (APD):

در این روش، دستگاهی خون شما را در طول شب هنگام خواب فیلتر می‌کند.

هر دو روش می‌توانند در خانه انجام شوند و بعد از آموزش لازم، خودتان می‌توانید این کار را انجام دهید.

آماده‌سازی برای دیالیز صفاقی

قبل از اینکه بتوانید این درمان‌ها را انجام دهید، باید یک برش کوچک در شکم شما ایجاد شود تا لوله‌ای به نام کاتتر در آن قرار داده شود. این لوله به شما کمک می‌کند که مایعات دیالیزیت را به داخل بدن بفرستید و مواد زائد را خارج کنید.

دیالیز صفاقی متحرک مداوم (CAPD)

در این روش، کیسه‌ای حاوی مایع دیالیزیت به کاتتر شما وصل می‌شود و مایع به داخل شکم شما می‌ریزد. این مایع چند ساعت در شکم باقی می‌ماند و مواد زائد را از خون جذب می‌کند. سپس، مایع قدیمی تخلیه و مایع جدیدی به داخل بدن وارد می‌شود.

این فرآیند بدون درد است و معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. بیشتر افراد این کار را حدود ۴ بار در روز انجام می‌دهند.

دیالیز صفاقی خودکار (APD):

این روش مشابه CAPD است، اما با استفاده از دستگاهی که در طول شب هنگام خواب مایعات را تبادل می‌کند. شما قبل از خواب کیسه مایع دیالیزیت را به دستگاه وصل می‌کنید و دستگاه در طول شب چندین بار مایع را در بدن شما تعویض می‌کند. این کار معمولاً ۸ تا ۱۰ ساعت زمان می‌برد.

منبع:

kidneyschool